"Korktukça tutsak, umut ettikçe özgürsün."

Frank Darabont'un Stephen King romanı temelinde senaryosunu yazdığı ve yönettiği, başrollerinde Tim Robbins, James Whitmore ve Morgan Freeman gibi Akademi Ödüllü oyuncuların yer aldığı, açılışı ile bütçesini dahi karşılayamayan ancak dünya mirası haline gelmiş Nelson Mandela'yı dahi etkisi altına aldığı iddia edilen 1994 yapımı Amerikan dram filmi.

Hapishane duvarları içinde yaşamaya bağımlı hale gelmiş hikaye anlatıcımız Red'in yaşamından esaretin benliğimizi, inançlarımızı ve insanlığımızı nasıl sarstığını izleyeceğimiz filmde, esir edilmeye mahkum olmayı reddeden ana karakterimizin özgürlüğü için beslediği umudun nasıl bir kaçış macerasına dönüştüğünü izleyeceğiz. Keyifli okumalar.

Esaretin Bedeli Konusu

Andy 1940'larda Maine'de iş hayatında başarılı olmuş evli bir bankacıdır. Ancak bir gün eşi tarafından aldatıldığını öğrenir. Başta durumu kabullenmekte zorlanan karakterimiz öfkeyle silahına mermilerini doldurmuş, intikam almak isterken vazgeçer. Elbette o akşam eşi ve sevgilisinin öldürüleceğinden ve tüm izlerin kendisinde birleşeceğinden habersizdir. Andy yargılanır ancak suçsuzluk iddasını ispatlayamaz. Bir anda bütün yaşamı farklı bir yöne kayan bu adam artık hayatının geri kalanını Shawshank Eyalet Hapishanesi'nde geçirmek zorundadır.

"Bu duvarlar tuhaftır. İlk önce nefret edersin. Sonra alışırsın. Zaman geçtikçe dayandığın tek şey olurlar.Kurumsallaşmak budur." -Red

Andy filmimizin de anlatıcısı olan ve kendini hapisteki tek suçlu olarak gören, ihtiyacınız olan her şeyi size ulaştırabilecek olan hapishane kaçakçışı Red ile dost olur. Red artık bir şeylerin anlamlı olduğuna inancını yitirmiştir. Ancak Andy ile olan dostluğu bu adama inançlarını yeniden sorgulatacaktır. Bu iki adamın dostluğu filmin en etkileyici taraflarından biridir. Başroldeki oyuncumuz Tim Robbins film hakkında "İşte, iki adamın arkadaşlığı hakkında araba yarışları olmadan yazılmış bir film" diyerek bu dostluğun ne kadar samimi olduğunu vurgulamıştır.

Andy hapise girdiği ilk günlerde dikkat çekmeden yaşayabilse de hapis yaşamının acımasız ve bir o kadar da insanlık dışı yönüyle yüzleşmek ve ayakta kalmak durumundadır. Müdür Norton'un ilgisini çekerek ömrünü hapiste geçirmiş ve sessiz yaşam süren ihtiyar Brooks'un yanına cezaevi kütüphanesine gönderilir.

Brooks "Küçükken bir otomobil görmüştüm ama artık onlar her yerdeler, dünya gerçekten çok aceleyle hareket ediyor." diyecek kadar uzun süredir hapiste yaşamış bir ihtiyardır. Bir gün şartlı olarak tahliye edildiğinde bilmediği bir özgürlüğün içine düşen bu ihtiyar adamın son cümleleri "Brooks was here" seyirciye özgürlüğün anlamını sorgulacaktır.

Andy'nin bankacılık konusundaki yeteneklerini fark eden Norton ve arkadaşları kütüphaneyi Andy'i kendi menfaatleri için kullanacakları bir yer haline dönüştürürler. Andy ise bir taraftan haftalık mektuplar yazarak çürüyen kütüphaneyi iyileştirmek için uğraşmaktadır. Norton Andy'i değer verdiği şeyler üzerinden tehdit ederek kara para aklama işlerini de yaptırmaya başlar. Andy ise her ne kadar hapishane bankacısı bir köle haline gelmiş gibi gözükse de özgürlüğü için bambaşka planlar yapmaktadır.

“Jeoloji, baskı ve zamanın incelenmesidir. Tüm gereken bu, gerçekten. Baskı ve zaman.”

Andy'nin yıllar süren planını izleme zevkini seyirciye bırakıyoruz. Andy mücadelesi sonucu hapishaneden kaçmayı başarır. Özgürlüğünü elde ettiği o sahneyse yıllarca konuşulacak bir kare haline gelir. Ertesi yıl Red 40 yıl hapis yattıktan ve artık geçmişindeki suç işlemiş o küçük çocukla konuşmanın onu farklı bir dünyanın var olabileceğine ikna etmenin ve düzelmesi gerekenin o çocuk değil, insanları geçmişte yaptıkları hatalara mahkum eden ve değiştirelemez olduklarına inandıran sistem olduğunu anladığında kendi hapishanesinden kurtulacak ve nihayet şartlı olarak da tahliye edilecektir.

"Unutma Red umut iyi bir şeydir. Belki de en iyisi ve iyi şeyler asla ölmez." -Andy

Red hapishane dışındaki hayata uyum sağlamakta zorlanır ve asla uyum sağlayamayacağı inancındadır. Andy'ye verdiği sözü hatırlar ve Brooks'un cümlelerinin yanına"so was red" yazarak kendi seçimini yapar.Buxton'u ziyarete gider ve Zihuatanejo'ya gelmesini isteyen bir mektup bulur. Red, şartlı tahliyesini ihlal ederek Meksika sınırını geçer Andy'yi Zihuatanejo'da bir kumsalda bulur ve tekrar bir araya gelen özgür iki arkadaş umut dolu bir sarılışla seyirciye veda ederler.

Esaretin Bedeli - Fragman

Esaretin Bedeli IMDb Puanı

IMDb'de 2.5 milyon kişinin oylamasıyla 10 üzerinden 9.2 puan alarak uzun yıllardır listenin başındaki tahtını korumaktadır.

Esaretin Bedeli Aldığı Ödüller

Toplamda 21 galibiyet ve 43 adaylığı bulunan film 1994'te en iyi film adaylığı dahil 7 dalda Oscar'a aday gösterilmiştir. Ancak o dönem en iyi film ödülü Tom Hanks'in başrol aldığı Forrest Gump adlı filme gitmiştir.

En İyi Film (Marvin), En İyi Erkek Oyuncu (Freeman), En İyi Uyarlama Senaryo (Darabont), En İyi Görüntü Yönetimi (Deakins), En İyi Film Kurgu ( Richard Francis-Bruce ), En İyi Ses ve En İyi Orijinal Müzik (Newman, ilk Akademi Ödülü adaylığı). Hiçbir kategoride kazanamadı. Freeman En İyi Erkek Oyuncu Performansı ve Darabont En İyi Senaryo dallarında iki Altın Küre Ödülü adaylığı aldı.

Yönetmen Frank Darabont

1959'da Fransa'nın Montbeliard kentinde bir mülteci kampında doğan  Darabont, sinema tarihine geçmiş iki Stephen King uyarlaması Esaretin Bedeli (1994) ve Yeşil Yol (1999) filmlerini çekerek üç kez Oscar'a aday olmuş Macar kökenli Amerikalı yönetmen, senaryo yazarı ve film yapımcısıdır. 1998'de Er Ryan'ı Kurtarmak filminin senaryo danışmanlığını yapmıştır. Çok sık film çekmeyen Darabont aynı zamanda The Walking Dead dizisinin yapımcısıdır.

Darabont The Shawshank Redemption senaryosunda romanın anlatıdaki etkisini taklit etmiş ancak bazı diyalogları kelimesi kelimesine kaldırıp filmin temalarını keskinleştirmiş ve sinematik şiddet çizgileri eklemiştir.

33 yaşında yazarlık mücadelesi verdiğim günlerde kirayı zar zor karşılayabiliyordum diyen yazar, filmi devretmek karşılığında kendisine verilecek olan finansal desteği reddetmiş ve 2014 yılında Variety röportajında, “Para karşılığında hayallerinizi ertelemeye devam edebilirsiniz ve bilirsiniz, yapmaya karar verdiğiniz şeyi yapmadan ölebilirsiniz de." diyerek senaryolarının duygusal gerçekliğinin perde arkasında da hayallerini yaşamaya çalışan gerçek bir insan olduğunu göstermiştir.

Esaretin Bedeli Oyuncuları

Tim Robbins - Andy Dufresne

Morgan Freeman - Ellis Boyd "Red" Redding

Bob Gunton - Warden Samuel Norton

William Sadler - Heywood

Clancy Brown - Capt. Byron Hadley

Gil Bellows - Tommy Williams

James Whitmore - Brooks Hatlen

Mark Rolston - Bogs Diamond

Morgan Freeman  

64 ödül ve 82 adaylığı bulunan Freeman, sakin ve otoriter melodik bir sesle, gösterişten uzak tavırları ile ABD sinemasının en saygın isimlerinden biri haline gelmiştir. Freeman 2005 yılında Million Dollar Baby filmiyle En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'nü kazanmış ve Street Smart, Driving Miss Daisy ve Invıctus filmleriyle Akademi adaylığı elde etmiştir.

Tim Robbins

Akademi Ödülü sahibi Amerikalı oyuncu, senarist, yönetmen, yapımcı ve müzisyendir. Röportajlarına ve çekimlerine bisikletle giden Robbins'in zenginliği içinde yaşadığı hayat, karakteri Andy gibi insanlara statükoyu alt etmek konusunda ilham veriyor.

1,96 metrelik boyu ile Hollywood oyuncularının en uzun boylularından olan bu oyuncunun boyunu saklamak için filmde bazı çekim teknikleri uygulanmak zorunda kalmıştır. Bu filmden sonra dünya çapında bir ün yakalamış olmasına rağmen sonraki yıllarda kamera karşısında fazla görünmemiştir.

Robbins bir röportajında film hakkında şunları demiştir: "Hapishaneniz ne olursa olsun -nefret ettiğiniz bir iş, kötü bir ilişki, korkunç bir patron, bir eş ya da koca- film senin içinde özgürlüğün var olma ihtimalini ortaya çıkarıyor. Ve hayatın bir noktasında, bir kumsalda sıcak bir yer vardır ve hepimiz oraya gidebiliriz. Ama bazen biraz zaman alır."

James Whitmore

Whitmore Brooks karakteri ile gönüllerde taht kurmuş ve 2009 yılında vefat etmiştir.  İki Akademi Ödülü adaylığının yanı sıra Tony Ödülü (Command Decision), Emmy Ödülü (The Practice), Altın Küre Ödülü ve iki Grammy Ödülü (Battleground) de dahil olmak üzere çok sayıda ödül almıştır.

Esareti Bedeli Hakkında Az Bilinen Detaylar 

Orjinal hikayede aslında İrlandalı olan Ellis Boyd karakteri lakabının Red olması konusundaki cevabı ile buna gönderme yapıyor.

Filmde Red için kullanılan sabıka fotoğrafında aslıda Morgan Freeman'ın oğlu yer alıyor.

Figüran olarak çekimin yapıldığı bölge halkı kullanıldığından yüzlerce değişik yüz görmek mümkün.

Andy'nin çekicini gizlediği sayfada Hz. Musa’nın Yahudileri Mısır’dan nasıl kaçırdığı anlatılıyor.

Filmde sadece iki aktris var - Rita Hayworth, Marilyn Monroe ve Raquel Welch'in afişlerini saymazsak.

King'in hikayesinde Tommy, sessizliğini minimum güvenlikli bir hapishaneye transfer etmekle değiştirir. İkincil bir karakter olan Brooks ise yaşlılar evinde olaysız bir şekilde ölür.

Esaretin Bedeli Müzikleri

Filmin müziklerini Thomas Newman besteledi. Müzik olmadan dahi filmin o kadar güçlü duygular uyandırdığını hissediyordu ki, sahnelere dikkati dağıtmadan tamamlayacak besteleri yapmakta zorlanmıştır. "So Was Red", Newman'ın en sevdiği parçalardan biridir.

Mozart'ın en popüler operalarından "Figaro'nun Evliliği'nden Duettino- Sull'aria" Andy'nin otoriteye karşı gelerek umudun çağrısı olarak çaldığını söyleyebileceğimiz bir parça olarak yer alıyor.

Belirlenmiş inançların, düşüncelerin ve çevrenin esiri olan biz insanlığın; olmak istediği insanı özgürce yaşabilmek için verdiğimiz mücadele de yaşam isimli bir kaçış filmi olabilir mi dersiniz?

Kaynaklar

https://www.imdb.com/title/tt0111161/

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Shawshank_Redemption

https://www.webtekno.com/esaretin-bedeli-az-bilinen-detaylar-h110370.html

https://www.vanityfair.com/hollywood/2014/09/shawshank-redemption-anniversary-story

https://en.wikipedia.org/wiki/Frank_Darabont

https://en.wikipedia.org/wiki/Tim_Robbins

https://en.wikipedia.org/wiki/Morgan_Freeman

https://en.wikipedia.org/wiki/James_Whitmore