Yaşar Kemal’in başyapıtı olan, okurken Anadolu insanın problemlerine ışık tutan İnce Memed serisini inceledik.

Yaşar Kemal Kimdir?

Yaşar Kemal’in eserlerini okumadan önce, kendisinin hayatı hakkında bilgi sahibi olmak; eserlerinde vermek istediği duyguların daha iyi kavranmasını sağlar.

Kemal Sadık Gökçeli, bilindiği adıyla Yaşar Kemal veya yakın dostu Zülfü Livaneli’nin tabiriyle “Gözüyle kartal avlayan yazar” 1923 yılında Van’da doğmuştur. Rus işgali sebebiyle Van’dan Osmaniye’ye göç etmiştir. Çocukluk ve ilk gençlik yılları Kurban Bayramı’nda yaşadığı bir kazadan dolayı tek gözünü kaybetmesiyle zorlu geçmiştir. Daha bunu tam olarak atlatamamışken babası gözlerinin önünde, bir camide öldürülmüştür. Bu yaşadığının etkisiyle, ertesi sabah kekeme olarak uyanmıştır. Kemal, yaşadıklarını ve bu konuşma bozukluğunu nasıl atlattığını şu cümlelerle ifade ediyor:

“Yalnız türkü söylerken kekemeliğim geçiyordu. Hiç kekelemiyordum. Kitap okurken de, okur yazar olduktan sonra, hiç kekelemedim..”

Kemal ortaokuldan sonra çalışmak zorunda kaldığı için gençlik yıllarında da pek çok sıkıntı yaşamıştır. Bu çalışma yıllarında yaşadığı sıkıntılar, edebi eserlerine yansımıştır.

Kemal, Türk Edebiyatı’nın en önemli yazarlarından biridir. Hayatı boyunca öykü, roman, deneme, çeviri, derleme, röportaj ve şiir alanlarında eserler vermiştir. Aynı zamanda Nobel Edebiyat Ödülü’ne ilk aday gösterilen Türk yazarıdır. 28 Şubat 2015’te aramızdan ayrılmıştır.

Türk Edebiyatının En İyi Romanı: İnce Memed

Hürriyet Pazar Ekibi edebiyat öğretmenleri, eleştirmenler, yazarlar, akademisyenler ve yayıncılardan oluşan 100 kişilik bir jüri ile 2017 yılında “Türk Edebiyatının Gelmiş Geçmiş En İyi 100 Romanı” listesi oluşturmuştur. İnce Memed bu listede bir numara seçildi. Aynı zamanda İnce Memed 1984 yılında Peter Ustinov tarafından Memed My Hawk ismiyle sinemaya uyarlandı.

İnce Memed Serisi Hakkında Genel Bilgi

32 yıllık bir zaman diliminde yazılan, 40 dile çevrilen ve 4 ciltten oluşan eser Yaşar Kemal’in başyapıtı olarak değerlendirilir. İnce Memed serisi, Cumhuriyet'in ilk yıllarında toplumsal bir yara olan ağa ve köylü çatışmasını işler. Değirmenoluk Köyü’nde yaşayan İnce Memed’in, köylüye zulmeden Abdi Ağa ile mücadelesini konu edinir. İnce Memed ve Abdi Ağa dışında; ünlü bir eşkıya olan ve herkesi soyan aynı zamanda merhametsizliğiyle bilinen Deli Durdu, iz sürmesiyle meşhur olan Topal Ali, İnce Memed’in sevdiği kız olan Hatçe, İnce Memed’in annesi ve ağalar tarafından çok işkence yapılan Döne, İnce Memed’i koruyan ve ona anne şefkati ile yaklaşan Hürü Ana gibi hepsinin kendisine has ve bir şekilde toplum sorunlarıyla bağdaştırılabilen hikayeleri vardır. Kemal, İnce Memed’in ve diğer karakterlerin özelliklerini ince ince işlerken, bir taraftan da Anadolu insanını, çektikleri sıkıntıları, zulmü, mücadelelerini, Çukurova’yı ve Torosları gözler önüne serer.

İşlenen Temalar

“Halkın mutluluğunun önüne kim geçiyorsa ben sanatımla ve bütün hayatımla onun karşısındayım.” 1971 yılındaki bir söyleşisinde belirttiği gibi edebi eserlerinde halk sorunlarını işlemiştir. Eserleri insanlarla, onların yaşadıklarıyla zenginleşmiştir. Yaşar Kemal’in bulunduğu toplumsal koşullar, tanık olduğu eşitsizlikler, ağaların zulmü, kötülükler, halkın sorunları romanlarına yansımıştır. İnce Memed serisinde ise Abdi Ağa’nın köylülere zulmedip; toprakların tek sahibiymiş gibi davranmasıyla baskı, Abdi Ağa’dan korkan halkın onun tüm isteklerini yerine getirmesiyle boyun eğme, yapılan zulümlere ve kötülüklere dayanamayan İnce Memed’in öfke dolmasıyla intikam, hukuk okuyan Ali Safa Bey’in topraklarını geri almak için yaptığı düzenbazlıklarla hukuksuzluk, İnce Memed’in zarar gelmesine vesile olan köylülerin daha sonrasında ona yardım etmeye çalışmasıyla vicdan gibi temalar işlenmiştir.

Yaşar Kemal’in Gözünden İnce Memed

Yaşar Kemal, Alpay Kabacalı ile “Yaşar Kemal ile Romanda Köy Mitos Dünyası ve İnce Memed’in Tekniği Üzerine” isimli bir söyleşi yapmıştır. Bu söyleşi İnce Memed hakkında pek çok bilgi vermektedir. Bu söyleşide Kemal, insanların en korkak olduğu zamanlarda; belki de en yürekli anlarını yaşadıklarını bu sebeple ne zaman kahraman ne zaman korkak olduğunun belirlenemeyeceğini, aynı zamanda insanoğlunun beklenmedik yerde beklenmedik bir davranışta bulunabileceğini göz önüne alarak İnce Memed karakterinde, insanı bütün zayıflıklarıyla ve gücü ile okuyucuya sunmak istediğini belirtmiştir.

Özetle,

Türk ve Dünya Edebiyatı'nda büyük bir yankı uyandıran Yaşar Kemal’in eşsiz eseri İnce Memed halkın sorunlarını gözler önüne sermiştir. Kitapları okuyanlar İnce Memed ile dertlenmiş ve onunla beraber intikam hissi ile dolup; İnce Memed’in destansı hikayesine ortak olmuşlardır.

Kaynaklar:

Çarşanlı, "Uluslararsı Bakolarya ve MEB Türk Edebiyatı Dersi Kesişiminde Bir Roman Analizi: Kültürel Açıdan İnce Memed". Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi, 2013.

Yanık, "Yaşar Kemal'in İnce Memed, Demirciler Çarşısı Cinayeti, Yusufçuk Yusuf Adlı Romanında Toplumcu Gerçeklik". Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Kırklareli Üniversitesi, 2016.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Ya%C5%9Far_Kemal


BENZER YAZILAR

Şair Atışmaları: Bölüm 2

Serinin ikinci bölümünde Peyami Safa ve Nazım Hikmet arasındaki edebi tutum, fikir ve anlaşmazlıkları inceledik.

Şair Atışmaları: Bölüm 3

Serinin son bölümünde Can Yücel ve Edip Cansever, Nazım Hikmet Ran ve Necip Fazıl Kısakürek arasındaki edebi tutum, fikir ve anlaşmazlıkları inceledik.


Paylaş