Günümüzde genellikle seküler kesimler tarafından dinlenip tercih edilen bir müzik türü olan caz müzik hakkında temel bilgiler.

Yazar: Gülistan Düz - Abant İzzet Baysal Üniversitesi

Orjinal adı ''Jazz''olan ve sözlük anlamı ''Amerikan zencilerinin yarattığı sanatsal halk müziği'' ibaresinden oluşan ve dilimizde de ''caz'' diye okunduğu gibi söylenen bir müzik türü... Ülkemizde ve tüm dünyada her sene 30 Nisan'da kutlanan, kimileri tarafından çok sevilen, kimileri tarafından ise karmaşık bulunan ve özel bir ilgi/bilgi alanı gerektirdiği için dinlemenin tercih edilmediği bir müzik.

Oysaki jazz müzik, ortaya çıktığı ilk andan beri tüm müzik türlerinden çok daha yoğun duygularla oluşturulmuştur ve halen oluşturulmaya devam edilmektedir. Hatta bu konu hakkında caz üstadları, "Canlı bir caz konserine gitmiş bir kişinin bu müzik türünden vazgeçmesinin kolay olmadığını'' söylemişlerdir. Birkaç ufak bilginin ardından, jazz müziği yeni dinlemeye başlayacaklara birtakım temel bilgiden söz ederek başlayalım.

Jazz Müziği Yeni Dinlemeye Başlayacaklar İçin Birkaç Temel Bilgi

1. Caz müzik 1910'ların başında ABD'nin ''New Orleans''şehrinde ortaya çıkmış, Afrika, Amerika, Avrupa'dan izleri olan bir müzik türü. Geleneksel esintilere çokça yer verilse de bugünkü popüler müziği bile etkisi altına almış, oldukça güçlü ve köklü bir müziktir.

2. Caz müziğin en ayırt edici özellikleri, şarkıda bazı yerlerde müzisyenin doğaçlama yaparak ya da solo çalarak dikkatleri üzerine çekebilmesidir. Şarkıdan bağımsız olarak yapılmayan bu doğaçlamalar, üst seviye enstrüman kabiliyeti ve oldukça yoğun bir duygu ve müzik birikimi gerektirdiğinden, çok az sayıda caz müzisyenine has özelliklerdir.

3. Enstrümanların da en az vokal kadar ön planda olduğu, hatta vokalden daha fazla ön plana çıktığı bu müzikte, akla ilk olarak gelen birtakım temel enstrümanlar mevcuttur. Bunlar caz topluluğunda ''melodi'' bölümünde yer alan trombon, klarnet, saksafon, trompet ve ''ritm'' bölümünde yer alan kontrbas, piyano, davul ve gitardan oluşur.

4. Bir jazz şarkısını dinlediğiniz zaman, hiç beklemediğiniz bir anda ritmin değiştiğini ve bir dans melodisine dönüştüğünü fark edeceksiniz. Bu sırada dinleyici, yerinde istemsizce dans etmeye ve ritm tutmaya başlar. Jazz müziğin ayırt edici ve onu farklı kılan özelliklerinden biri de budur.

30.Akbank Caz Festivali: Dün, Bugün, Yarın. Söz/Beste: Elif Çağlar Muslu, Piyano: Çağrı Sertel

5. Caz müzik tarihine baktığımızda, enstrümanı ile efsaneleşmiş birçok isim vardır. Ancak aralarında en bilinenleri: Duke Ellington (piyano), Louis Armstrong (trompet), Bill Evans (piyanist-besteci), Miles Davis (trompet-besteci), Charlie Parker (saksafon), John Coltrane (saksofon-tenor) isimlerdir.

6. Caz müzik, bazı söylentilere göre atası olarak görebileceğimiz, blues müzik ile sıkça kıyaslanır. Ayırt edebilmemiz için ise bazı detaylar mevcuttur ve onlara dikkat edilmesi yeterlidir. Caz müzikte piyano ve saksafon ön planda olurken, blues gitar ağırlıklıdır. Blues yavaştır, caz ise ona kıyasla daha hareketlidir. Blues'un gücü gelenekten gelirken, cazın ise şehre dönük bir yüzü vardır.

7. Caz'ın gelişiminde birçok alt tür meydana gelmiştir. Caz rock, caz funk, New Orleans caz, etno caz, soul caz, blues caz vb. Hangi müzik türünü dinlerseniz dinleyin caz her zaman ayrı bir özen ve ilgi bekler, bunu unutmayın. Eğer dikkatinizi vererek dinlerseniz, daha çok keyif alacağınız bir müzik türü haline gelecektir.

8. En temel maddeleri sıralamışken, son olarak sizlere efsanevi üç caz vokalistinden üç adet caz şarkısı tavsiye edeceğiz. İlk olarak efsane caz vokalisti Nina Simone'dan ''I loves you Porgy'', ikinci olarak bir diğer efsane isim olan Ella Fitzgerald'tan “The Music Goes Round And Around”, üçüncü isim ise Billie Holiday’dan “Strange Fruit”.

Dileriz bu bilgiler ışında jazz müzik hakkında merak ettiklerinizi bir nebze aydınlatabilmişizdir. En güzel müziğin kalbinizden geçen melodiler olduğunu unutmayın. Keyifli dinlemeler :).