Hayatının İlk Yılları

Ahmet Fehim, 1857’de Üsküdar’da dünyaya geldi, babası dönemin ünlü hattatlarından Abdülkadir efendidir. Çocukluk yılları hakkında pek fazla kaynak yoktur, gençlik yıllarında ise Tophane Saray Okulu'ndan mezun olduktan sonra tornacı olarak çalışmaya başlar. Refik Ahmet Sevengil’e göre bir süre sonra ustabaşı olmuştur. Ondan edindiğimiz bir başka bilgi ise çalıştığı atölyenin Sultanahmet civarında olduğudur. Bu bilginin önemli olmasının sebebi, Sultanahmet’in dönemin önemli tiyatrolarından Gedikpaşa Tiyatrosuna yakın olmasıdır. Bu yakınlık Ahmet Fehim’in iyi bir tiyatro izleyicisi olmasına yardım etmiştir. Tiyatroya başlaması ise kendisi yirmi yaşındayken gerçekleşir. Mıgırdıç Ağa, adlı bir esnafın dükkânındayken sahneye çıkması için çağrılır ve İki Sağır adlı bir komedi oyununda oynar.

Bursa Yılları

Ahmet Fehim ilk başta Gedikpaşa Tiyatrosu'nun bir oyuncusu olsa da daha sonra bu tiyatrodan ayrılan oyuncuların kurduğu Fasulyeciyan’ın ekibine katılır. Ahmet Vefik Paşa’nın cömert teşvikinin de katkılarıyla Bursa’da tiyatro yapmaya başlar (Ahmet Vefik Paşa’nın Bursa günleri ve tiyatro ile olan ilişkisi üzerine bir tiyatro metni olarak Haldun Taner’in Sersem Kocanın Kurnaz Karısı eseri önerilebilir). Ahmet Fehim, Meraki oyununa kadar olan sahne performansını başarısız olarak niteler, ona bir şöhret sağlayan ilk performansı ise aynı oyundaki Tamiz Liyneti rolüdür. Bursa dönemi 1882 yılına kadar devam etmiş ve Ahmet Vefik Paşa’nın Bursa Valiliği'nden azliyle sonlanmıştır.

Yeni Gedikpaşa Dönemi

Kısa bir Bulgaristan ziyaretinden sonra, Gedikpaşa Tiyatrosu'nu kiralayan Fasulyeciyan topluluğu, kendini büyük bir ekonomik krizin eşiğinde bulmuştur. Ahmet Fehim kendi anılarında, bir ayda iflas eden bir emprezaryoyu, var olan imkânlarını da ortaya koyarak örnek verir. Ahmet Fehim’in bir başka açıklamasına göre, 1884 yılında topluluk 130 kişiye ulaşmıştır fakat bu sayısal üstünlük ekonomik dengeyi sağlamamıştır. Ahmet Fehim, Tomas Fasulyeciyan ile olan geçimsizliğin de etkisiyle Yeni Gedikpaşa’nın kapanmasından onu sorumlu tutar. Sonuç olarak küçük bir toplulukta, bir süre daha beraber oynasalar da Fasulyeciyan Selanik’e giderken, Ahmet Fehim İstanbul’da kalır.

Bir Başka Hayat: Sinema

Ahmet Fehim’in, tiyatro hayatı birçok ilde ve birçok farklı toplulukta devam etmiştir, bunun yanında kendisi sinemayla da uğraşmıştır. Filmlerini, Malul Gazi Cemiyeti için üretmiş, hem yönetmenlik hem oyunculuk hem de senaristlik yapmıştır. Bu filmler sırasıyla, Himmet Ağa’nın İzdivacı, Mürebbiye ve Binnaz’dır. Himmet Ağa, bir Moliere uyarlaması olan Zor Nikâh’ın adaptasyonudur. Mürebbiye Türk sinemasında ilk kez sansüre uğratılan filmdir. Binnaz ise tipik bir aşk öyküsüdür.

Özetle

Ahmet Fehim, Türk Tiyatrosu'nun önemli anlarına şahitlik etmiş, bu önemli anlarda etkin roller oynamış aynı zamanda çok yönlü bir aktörümüzdür. Onun şahsında hem Osmanlı Tiyatrosu'nu hem de Cumhuriyet Tiyatrosu'nu anlamak için önemli ipuçları vardır.

Fotoğraf Kaynakları

1. Ahmet Fehim

2. Ahmet Vefik Paşa

3. Mürebbiye Film

Yazılı Kaynaklar

1. Biyografi

2. Biyografi 2

3. Refik Ahmet Sevengil

4. Metin And

5. Otobiyografi