Wordpainting nedir?
Müzikte kelime betimlemeleri (İngilizce adıyla word painting ya da tone painting), bestecinin eserin sözlerinde geçen kelimelerin ya da kelime öbeklerinin anlamını yansıtan müzik bestelemesine denir.
Müzikte kelime betimlemelerinin Klasik Batı Müziği'nin temelini oluşturan Gregoryen Ezgileri'ne dayandığı düşünülür. Gregoryen Ezgileri'nde müzikal motifler duyguları yansıttığı kadar teolojik olguları da yansıtır. Bazı kaynaklar ise bunu tamamen inkar eder ve ilk örneklerin 16. yüzyılda görüldüğünü söyler.
Bu kelime betimlemeleri 16. yüzyılın sonlarına doğru önemli bir gelişme göstermiştir. "Bir 16. yüzyıl bestecisi olan Thomas Morley "A Plaine and Easie Introduction to Practicall Musicke" (Kullanışlı Müziğe Sade ve Kolay Giriş) adlı eserinde (1597) "konu hafif bir konuysa, müzik hareketli olmalıdır. (...) Konu bir yakarma konusuysa, notalar ona göre ağırdır. (...) Bundan başka, konumuzda bir çıkış hareketi varsa, yedi kat göklerden söz ediliyorsa, müzik yukarı doğru çıkmalıdır. Tersine, bir iniş, bir kalınlık, derinlik varsa, cehennemden söz ediliyorsa, müzik aşağı doğru inmelidir."" (Say, Müzik Tarihi. 142)
Bu kelime betimlemeleri günümüzde de oldukça sık kullanılmaktadır.
İçinde "Stop" kelimesi geçen şarkı sözlerinde sıklıkla kullanıldığını görürüz. İşte buna birkaç örnek;
Mark Ronson - Uptown Funk (Official Video) ft. Bruno Mars (1.31-1.35 arası)
Beyoncé - Love On Top (1:19-1:23 arası)
MC Hammer - U Can't Touch This (2:08-2:11)
Bu örneklerin üçünde de Stop kelimesinden sonra bir es verildiğini duyabiliyoruz.
Ayrıca down (aşağıya doğru) kelimesiyle yapılmış betimlemeler de popüler müzikte mevcut.
Marian Hill - Down (0:22-0:33 arası)
Burada ise şarkıcının down derken aynı zamanda melodinin de inicilik gösterdiğini görebiliriz.
Bazı durumlarda ise besteciler bu tür betimlemeleri sözü vurgulamak için değil, temayı vurgulamak için kullanır.
Efsanevi rock grubu The Doors, Riders on the Storm şarkısının başlangıcında gerçek yağmur sesi kullandığı gibi ardından giren klavyede de yağmur sesini neredeyse taklit etmeye çalışmıştır.
The Doors - Riders on the Storm (0:33-0:45)
Bu konuyla ilgili birkaç Türk grubunu/sanatçısını örnek verecek olursak bunların arasında Manga'nın Fly to Stay Alive şarkısını gösterebiliriz. Fly derken daha tiz seslere gidildiğini fark edebiliyoruz.
Manga - Fly to Stay Alive (1:10-1:30)
Bir örnek de Mor ve Ötesi'nden verebiliriz. Re isimli şarkının aynı zamanda tonu da Re Majör. Tesadüf mü acaba?
Ayrıca burada da "Yine ben miyim düşen?" sözünün "düşen" kelimesine kadar perdenin kalınlaştığını duyabiliyoruz.
Mor ve Ötesi - Re (0:10-0:15)
Bu kelime betimlemelerinin Re örneğinde biraz gördüğümüz gibi çeşitli seviyelerde örnekleri bulunmaktadır. Örneğin Jeff Buckley'in Hallelujah adlı şarkısında "The fourth, the fifth, the minor fall and the major lift." sözleri tam olarak müzikte yapılanı anlatır. Dizinin dördüncü ve beşinci sesinden akorlar kurulur, minör bir iniş ve majör bir çıkış yapılır.
Müzikte kelime betimlemeleri her yerde. Her şarkıda ve bazen günlük konuşmamızda. Peki sizin kulağınız bir sonraki sefer bunları yakalayabilir mi sizce?
Kaynaklar:
https://www.youtube.com/watch?v=NMOMPMzR6oY
Say, Ahmet. "Müzik Tarihi". Üçüncü Baskı. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları, 1997. 142.
Word Painting. Erişim tarihi: 28.03.2020.https://en.wikipedia.org/.
Aktüze, İrkin. "Ansiklopedik Müzik Sözlüğü". Üçüncü Baskı. İstanbul: Pan Yayıncılık, 2010. 714.
BENZER YAZILAR
Oversinging Nedir?
Çokça kullanılan bir vokal tekniği olan oversinging nedir? Doğru nasıl kullanılır, zararlı mıdır?
Aysel Gürel: Ezberbozan Kadın
Şair, tiyatro oyuncusu ve edebiyat öğretmeni Aysel Gürel.
