Ses Aralığı Nedir?

Ses aralığı, diğer adıyla vokal aralığı; bir insan sesinin çıkarabildiği en yüksek nota ile en düşük nota arasındaki tonal mesafeyi ifade eder. Ses aralığı ve ses türü terimleri zaman zaman karışabilir, aralarındaki en önemli fark ise ses türünün ses aralığını kapsamasıdır. Ses türü; ses ağırlığı, ses aralığı, ses tınısı ve tessitura gibi faktörler sayesinde belirlenir. Bu faktörler sayesinde şarkıcının ses türü belirlenir. 

Ses ağırlığı, şarkı söylerken çıkan sesin ağırlığı ya da hafifliğidir. Bu özellik, klasik müzikte ses sınıflandırmasında en belirleyici özelliktir. 

Ses tınısı, aynı frekansı çıkaran müzik aletlerindeki ses farklılığıdır. İnsandan insana ses tınısı farklılık gösterir.

Tessitura ise, en rahat söylenebilen ses aralığıdır. Ses eğitildikçe tessitura, ses aralığındaki hemen hemen tüm notaları kapsayabilir. 

Operada Ses Türleri

Çeşitli ses sınıflandırma sistemleri arasından en yaygınları opera ve koro sınıflandırmasıdır. 

Ses sınıflandırması genellikle operadaki rolleri potansiyel seslerle eşleştirmek için yapılır. Opera sınıflandırmasında yedi temel ses türü vardır. 

Kadın Ses Türleri

Soprano

En tiz kadın sesidir ve genellikle operada başrolü alır. Ünlü sopranolardan biri de İtalyan Opera Sanatçısı Cecilia Bartoli’dir. Kendisi hem soprano hem de mezzo-soprano rollerini seslendirmede çok yönlülüğü ile tanınıyor.

Mezzo-Soprano

Kontralto ve soprano arasındaki ses aralığı. 

Alto

En pes kadın sesi. Operada genellikle kötü karakteri canlandırır. Ünlü altolardan biri ise Amerikalı şarkıcı ve oyuncu Cher. Broadway Müzikalleri: Manhattan'ın Büyüsü adlı yazımızda bahsettiğimiz gibi kendisi Mamma Mia! Here We Go Again filminde rol aldı. 

Videoda ise Mamma Mia! Here We Go Again filminin şarkılarından birini seslendiriyor. 

Erkek Ses Türleri

Kontrtenor

En tiz erkek sesidir. Kastrato: Kadın Seslerinin Yerini Alan Ses yazımızda bahsettiğimiz gibi birçok kontrtenor, Barok döneminde kastratolar için yazılmış rolleri canlandırır. Kontrtenorlar genellikle falsetto tekniğini kullanırlar, bu yüzden kontrtenor sesi biyolojik faktörler sonucunda oluşan bir ses olmaktan ziyade, yapay olarak üretilen bir sestir. Bu sesin modern operada da kullanımı gittikçe artıyor, örneklerini Benjamin Britten’ın yazdığı Bir Yaz Gecesi Rüyası adlı operasında görebiliriz.

Tenor

Doğal olarak çıkan en tiz erkek sesidir. Az rastlanır. Operalarda genellikle sopranoyla birlikte başrolü paylaşır. En ünlü tenorlardan biri ise İtalyan Opera Sanatçısı Pavarotti’dir. Hayatını, çalışmalarını ve başarılarını kendisini anlatan biyografik belgesel film sayesinde A Beautiful Mind’ın yönetmeni Ron Howard’ın yönettiği Pavarotti (2019) ile öğreniyoruz.

Bariton

Yaygın bulunan, tenor ile bas arasındaki ses aralığıdır. En ünlü baritonlardan biri The White Buffalo sahne adıyla Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı Jake Smith.

Bas

En kalın erkek sesidir. Çok bilinen şarkıcılardan Leonard Cohen, bas ses aralığına sahiptir. Kanadalı Şarkıcı Dance Me To The End Of Love, Hallelujah ve Suzanne gibi şarkılarıyla tanınıyor.

Ayrıca erkek alto olabildiği gibi kadın tenor da olabiliyor. Örneğin Barok müzikte önemli şarkıcı Radu Marian, erkek bir soprano. Videoda Marian, Handel’in bir eserini seslendiriyor.

Ruby Helder ise opera sanatçısı olan bir kadın kontralto. Derin ve pes sesi yüzünden toplum tarafından kadın tenor olarak kabul görmüş. Aşağıdaki videoda sesini inceleyebiliriz.

Ses aralıkları, aşağıdaki notalar yardımıyla birbirinden ayrılır.

Diğer sınıflandırma sistemlerinden farklı olarak koro sınıflandırması, sesi ses türüne göre sınıflandırmak yerine sadece ses aralığına göre sınıflandırır. Bu yüzden yanlış sınıflandırmaya sık sık rastlanır. Bu yanlışlıklar şarkıcı için tehlike yaratabilir ancak kalın tonda söylemek ince sese çıkmaktan daha az tehlike arz eder.

Ses Aralığı Bulma, Ses Aralığım Ne? Nasıl Ölçebilirsiniz?

Singing Carrots adındaki web sitesine girip en kalın ve en ince sesi çıkartarak ses aralığınızı öğrenebilirsiniz. Singing Carrots web sitesine bu linkten ulaşabilirsiniz.

Web sitesine girdiğiniz zaman bilgisayarınızın/tabletinizin ses erişimine izin istiyor. İzin verdikten sonra da kalın ve ince sesler çıkartmanız için sizi yönlendiriyor.

Çıkardığınız seslere göre en ince sesinizin hangi şarkıcıyla aynı değerde olduğunu, en kalın sesinizin hangi değerde olduğunu görebiliyorsunuz. 

Kaynakça:

https://en.wikipedia.org/wiki/Vocal_range#:~:text=Vocal%20range%20is%20the%20range,singing%20voices%20into%20voice%20types.

https://johnhenny.com/difference-range-tessitura/

https://www.theopera101.com/operaabc/voices/

https://www.classicfm.com/discover-music/latest/best-sopranos/