Junichiro Tanizaki'nin Yaşamı

Tanizaki, 19. Yüzyılın sonlarına doğru 1886 yılında doğdu, tüccar bir ailede büyümüştü. Yaşamı boyunca deprem kavramından etkilendi, bu depremlerin ilki 1894 yılında yaşanan Tokyo depremiydi. Üniversitede edebiyat bölümüne yazıldı fakat mezun olamadı. Yazarı eserlerini iki ana temaya ayırmak mümkün; cinsellik ve Batı dünyası ile karşılaşma. Sazende Şunkin, bu iki temayı da içinde barındırır. Naomi, Çılgın Bir İhtiyarın Güncesi, Anahtar, Gölgeye Övgü kendisinin eserleri arasındadır. 1965 yıllında vefat etmiş, ölümünden bir sene önce Nobel edebiyat ödülüne aday gösterilmiştir. 

Öyküde Yer Alan Enstrümanlar

Bu bölümde öyküdeki yeri oldukça önemli olan Koto ve Şamisen çalgıları incelenecek.

Koto Çalgısı

Koto, aslen Çin kültürüne ait olan ama daha çok Japonya’da benimsenen bir telli çalgıdır. Japonya’nın bu çalgıyla ilk tanışması 7. ile 8. Yüzyıllar arasına rastlar. İlk örneklerinde beş tel vardır fakat bu zamanla çeşitlenmiştir. Gakuso, Chikuso, Zakuso ve Tagenso adlı dört türü vardır. Her ne kadar, Japonya batı kültürüyle daha yoğun etkileşime geçtikçe etkisi azalsa da hala saygı duyulan ve icra edilen bir çalgıdır. 

Şamisen Çalgısı

Şamisen diğer adıyla şangen üç telli bir Japon çalgısıdır. İlk örnekleri, 16. Yüzyılda ortaya çıkmıştır. Okinava, bölgesine özgü şansin çalgısından türemiştir. Her ne kadar, gitara oldukça benzeyen bir çalgı olsa da sapı daha incedir ve perdeleri yoktur. Gövdesi dikdörtgen şeklindedir ve üzeri hayvan derisiyle kaplıdır. Kabuki gibi geleneksel tiyatrolarda yer alır.

Öykünün Konusu

Sazende Şunkin, Şunkin adlı bir kör müzisyen ile aşığı Sasuke’nin birbiriyle olan ilişkilerini ve hayatlarını konu alır. Şunkin çoğunlukla Sasuke’ye eziyet etmektedir ama Sasuke, Şunkin’in bu eziyetlerinden rahatsız olmamakta adeta zevk almaktadır.

Öykünün Temaları

Sazende Şunkin birçok temaya sahip, oldukça kapsamlı bir öyküdür biz bu bölümde bu temalardan bazılarını inceleyeceğiz.

Geleneksel Toplum Yapısı

Öykünün önemli bir bölümünde sosyal statü kavramı işlenir. Sasuke’nin aşağı tabakadan olduğu vurgulanır. Şunkin, her ne kadar kendinden yaşça büyük Sasuke’ye hocalık etse de aralarındaki ilişki bundan fazlasıdır ama Şunkin, kendisini Sasuke’ye belirli bir yere kadar üstün görür ve bunda sosyal statüsünün etkisi fazladır.

Bir Müzisyenin Yolculuğu

Şunkin’in hikâyesinde, önemli bir noktada onun sanatçı kimliğini bulma macerasıdır. Sazendenin hikâyesi, öncelikle onun dans eğitimi alması ve bu eğitime küçük yaşta kör olana kadar devam etmesiyle başlar. Körlük onda acımazlık, kapris ve aşırı duyguların uyanmasına yol açar ve bütün bu duygular onun gözüne bir perde gibi iner. Bu yüzden, öykünün sonlarına doğru yaşadığı talihsiz saldırıya kadar müziğini mükemmelleştiremez. Ancak büyük bir acıyla karşılaşınca gerçek sanatkârlığını bulur.

Sapkın Cinsellik

Daha önceki satırlarda vurguladığımız gibi, Şunkin çeşitli aşırı duyguları olan bir kadındır. Sevdiğine yani Sasuke’ye eziyet etmekten memnuniyet duyar. Bu durumu ilk öykülerinden kalan, Fransız Dekadanlarının etkisi olarak yorumlayabilsek de Tanizaki’nin anlatımındaki, Japonya’ya özgü ses vurgulanmadan bu yapılamaz.

Kuş Anlatısının Yorumu

Öykünün önemli bölümlerinden biri de Şunkin’in kuş yetiştiriciliğinin anlatıldığı kısımdır. Sazendenin yorumuna göre her ne kadar insanlar aksini iddia etse de müziğe yönelik eğitim görmüş bir kuş doğadaki kuşların eğitimsiz ve çıplak sesine göre çok daha rafine bir deneyim sunar. Bu bölüm, Şunkin’in, sanat anlayışı olarak yorumlanabileceği gibi Tanizaki’nin çeşitli konulardaki perspektifi olarak da yorumlanabilir. Ayrıca bu çeşitli konular sadece sanat değil, Japon yaşamını Batı tarzı yaşamdan ayıran estetik tavır olarak yorumlanabilir.

Fotoğraf Kaynakları

1. J. Tanizaki

2. Koto

3. Şamisen

Yazılı Kaynaklar

1. Sazende Şunkin

2. J. Tanizaki

3. Koto

4. Şamisen