“İnsanları sevmekten daha sanatsal bir şey olmadığını düşünüyorum” Vincent van Gogh

Sarı, yeşil ve mavi renklerin başrol oynadığı Yıldızlı Gece'si, Ayçiçekleri, Buğday Tarlası ve Kargalar, Arles'daki Yatak Odası tablosu ile hafızalarımıza kazınmış sanatçıyı hepimiz biliyoruz. Modern sanat diyince akıllarımıza Van Gogh geliyor. Bu yazımızda, Van Gogh'un tablolarının ardındaki değerli kadın Jo van Gogh-Bonger'den bahsedeceğiz. 

Vincent Van Gogh

Van Gogh, tam adıyla Vincent Willem van Gogh, batı dünyası sanat tarinin en tanınmış ve en etkili şahsiyetlerinden biri. On yıldan biraz fazla bir süre içinde aralarında 860 yağlı boya tablonun da olduğu 2.100 kadar resim ve çizim çalışması üretti. Bunların çoğunu yalnızca yaşamının son iki yılında dünya sanatına kazandırdı. Modern sanatın temelleri sayılan renkler ve ifade dolu fırça darbeleri sayesinde çağdaşlarının eserlerinden kolayca ayırt edebiliyoruz.

O da sağlığında değeri anlaşılamayan kayıp bir ruh. Kendi başarısından hiçbir zaman tatmin olmamış, yaşadığı süre boyunca toplumun deli gözüyle baktığı biri olmuştur. Kardeşi Theo'dan aldığı finansal desteği sadece boyalara ayırsa da eserlerini satamamakta, dönemin sözde popüler saray ressamlarıyla yarışamamaktaydı.

Van Gogh'un otoportresi 

Canından çok sevdiği kardeşi Theo'nun oğlu doğduğunda “Çiçek Açan Badem Ağacı” tablosunu küçük bebeğe hediye etti. Bu bebeğin vaftiz babası oldu ve ona kendi ismini verdi. Dünyada artık bir Vincent Willem van Gogh daha vardı.

Kendisine göre bu “başarısızlıklarla dolu” hayatında, 37 yaşında, yıllardır süren zihin rahatsızlığı ve yoksulluğun ardından intihar ederek hayatına son verdi.

Jo van Gogh Bonger Kimdir? 

Van Gogh'un ölümünden sonra Theo, kardeşinin bütün eserlerini ve mektuplaşmalarını sakladı. Theo'nun da ölümü ile tarih sahnesine, eşi Jo van Gogh-Bonger girdi. Vincent'ın eserleri ve henüz 1 yaşındaki oğlu küçük Vincent ile başbaşa kalmıştı. Fakat Jo erkeklerin egemen olduğu bir dünyada ayakları üzerinde sapasağlam duran, kararlı bir kadındı. Onun sayesinde Vincent'ın eserleri takdir edilecekti. Bunu çok sevdiği eşi Theo'ya bir gönül vazifesi olarak görmekteydi. Halbuki eşinin kardeşini hayatında bir-iki seferden fazla görmemişti.

Theo’nun ölümünden sonra Jo, Paris’ten Hollanda’ya döndü. Bussum'da bir misafirhane işletti, ayrıca çevirmenlik de yapmaktaydı. Biraz ekstra para kazanmak, ondan da önemlisi Vincent'ın farkındalığını arttırmak için eserlerinden birini sattı. Ünlü Yıldızlı Gece tablosu böylelikle Amerika'ya doğru yol aldı.

Van Gogh’un sanatı hakkında farkındalık yaratmaya yönelik zeki ve stratejik bir yaklaşım benimseyen Jo, resim satmanın yanı sıra sergiler düzenledi. 1905'te Amsterdam'daki Stedelijk Müzesi'nde şimdiye kadarki en büyük Van Gogh sergisini açtı. Van Gogh’un çalışmaları giderek daha popüler hale geldi ve eserlerinin fiyatı yükseldi.

Jo, satış işleri söz konusu olduğunda net bir vizyona sahipti, bu işte iyiydi, ancak neyi satmak istemediğini de çok iyi biliyordu. Bazı eserler aile içinde kaldı. Jo, 1925'te 62 yaşında öldüğünde, Vincent'ın tüm mektuplarına ek olarak satmadığı tüm resim ve çizimler oğlu Vincent Willem'a miras kaldı.

Yeğen Vincent, 1973 yılında kurduğu Van Gog Müzesi’nin kalbinde bu eserleri sergiliyor. Annesi ve annesinin çabaları sayesinde babasının ve amcasının hayalini gerçekleştirebildi.

Böylece intiharından sonra şöhret kazanan Van Gogh; "çılgınlık ve yaratıcılığın bir arada olduğu” söylemlerini kanıtlar nitelikte bir ressam olarak tarihte yerini aldı.

Covid-19 bizi evlere kapatmış olsa da, fiziksel dünyanın sunduğu aktiviteleri pekala evden de yapabiliriz. Avrupa’daki birçok müze gibi Van Gogh müzesi de, " We bring museum to you" (Müzeyi size getirdik) sloganıyla kapılarını online ziyaretçilere ücretsiz olark açtı. Pandemi 1 Haziran’a kadar kapalı olacak müzeyi keşfetmeye engel değil. Sanat sevdalıları, sadece meraklılar, okul çağı çocukları ve daha küçük çocuklar için online keşfedilecek çok şey var!