Mimari yapıları, tarihleri ile dünyanın en etkileyici kiliselerden birkaçını derledik.

Yazar: Buket Kayar - Altınbaş Üniversitesi

Basilica di Santa Maria del Fiore (Floransa Katedrali)

Santa Maria del Fiore İtalya’nın Floransa kentinde 1296-1436 yılları arasında 140 yılda inşa edilen katedralidir. Katedralin ilk mimari Arnolfo di Cambio olsada yapım aşamasında Floransa’nın en ünlü mimarları yer almıştır. Katedralin kubbesini 1420-1436 döneminde mimar Flippo Brunelleschi kazandığı yarışma sonrasında tamamlamıştır. Kubbenin yüksekliği 153 metre olup aynı zamanda dünyanın en büyük kubbelerinden biridir. Katedrali de Roma dönemine ait eserler ve Brunelleschi’nin mezarı da bulunmaktadır. Mimari yapısı genç gotik olarak başlanmışsa da renkli mermer ve romanesk üslup özelliklerine dönmüş, Rönesans dönemini andıran sadelikte yapılmıştır. Katedrali’nin en ünlü simgesi girişte bulunan, Paolo Uccello tarafından 15.yüzyılda günün 24 saatini güneşin batışına göre ayarlayan saattir. Günümüzde hala çalışmaktadır.

Floransa,İtalya

Aziz Stefan Katedrali

Asıl adı ile Domkirche St.Stephan zu Wien Katedrali 1147 yılında, Viyana’da inşa edilmiştir. Şehrin simgesi durumunda olan katedral aynı zamanda birçok savaşa tanıklık etmiş, özgürlüğü temsil etmektedir. Osmanlı’nın Viyana’yı kuşattığı dönemde halk sığınmak ve savaştan kurtulmak için kiliseyi kullanmıştır. 14. Yüzyılda mimari yapısı Gotik tarza geçen katedrale sonradan St. Eligus, St.Tirna ve St. Catherine şapalleri eklenmiştir. Yapımına 1356 yılında başlanan ve yaklaşık 13 metre yüksekliği olan katedralin güney kulesi, Avrupa’nın en güzel gotik kulesi olarak bilinmektedir.

Gotik tarza sahip bu yapı aynı zamanda gezginler, keşişler ve iblis işlemelerinin yer aldığı Romanesk tarzında bir kapıya da sahiptir. Piskopos girişi olarak kullanılan bu kapıdan eski dönemde sadece kadınlar giriş yapmaktaymış. Aziz Stefan Katedrali’nin önünde yer alan mermer heykel Osmanlı’nın Viyana kuşatmaları esnasında kaybettiğini simgelemekte aynı zamanda Osmanlı askerlerini ayaklarının altına aldıklarını betimlemektedir.

Viyana,Avusturya

Aya İrini Kilisesi

İstanbul’da bulunan kilise camiye çevrilmemiş en büyük Bizans kilisesidir. Eski kaynaklara göre 4. Yüzyılın başlarında I. Konstantin zamanında yapılan kilise, ismini ‘’Kutsal Sulh’’ anlamına gelen Hagia Eirene (Aziz İren)’den almaktadır.

‘’Efsaneye göre, Aya İrini Kilisesi’ne ismini veren aslında Penelope adında genç bir kadındır. Hristiyanlığı halka yaymak ve Hz. İsa ile tanıştırmak için çaba harcar. Bunun için yılanlar ile dolu kuyuya atılır lakin yılanların ona zarar vermemesi üzerinebüyücülük ile suçlanır, taşlanır. Bu durumda da hiçbir zarar görmeyen Penelope, Romalıların ona itaat etmesiyle karşılaşır. Bunun üzerine İmparator Konstantin, genç kadını azize ilan ederek ‘’Kutsal Sulh’’ anlamına gelen Hagia Eirene ismini verir ve onun onuruna Pagan Jüpiter tapınağının üzerine Aya İrini Kilisesi’ni yaptırır.

Kilise, Ayasofya’dan sonra Roma döneminden kalan en büyük mabettir. Şu anki yapı, Konstantin döneminde yapılan ile aynı değildir. 532 Nika ayaklanmasıyla orijinal hali yanmış, İmparator Jüstinyen tarafından yerine yenisi yaptırılmıştır. Zarar gören kilisenin onarımı sırasında mozaik ve figürler yeniden tasvir edilmiş, mimari yapısı bazikal planda çizilmiştir. Ana kubbeyi 35 metre yüksekliğinde 4 büyük fil ayağı taşımaktadır. Orta avlu Ayasofya’daki gibi boş, yapının üst katı ise antik Roma haçı şeklinde planlanmıştır. Aya İrini, Roma İmparatorluğu’nun en büyük yapıları arasında olması haricinde aynı zamanda dönemin ilk kilisesidir. Aynı zamanda Osmanlı’nın ilk müzesidir. Kilise bugün sanat etkinliklerine ev sahipliği yapmaktadır.

İstanbul,Türkiye

Aziz Patrick Kilisesi

ABD’nin New York şehrinde bulunan katedral mimari açıdan neo-gotik Roma Katolik katedraldir. Ressam Michelangelo ’nun Pietà heykelinin yaklaşık üç katı büyüklüğündeki hali kilisenin önünde yer almaktadır. Kilisenin mimari yapısı oldukça önemlidir, öyleki pencere tasarımı için İngiltere, Fransa, ABD gibi dünyanın birçok yerinden ünlü sanatçılar gelmiştir. Aziz Patrick Katedrali tek değildir, bu isme ait başka katedral daha vardır lakin Aziz Patrick’in eski katedralinin bazilikası şeklinde anılmaktadır. Kilise birçok turistin uğrak yeri olsada hala ibadete açıktır. Dönemin tarihi ve mimarisine yakından tanıklık etmek isteyenler için kilise bu toprakların tarihini en köklü biçimde ortaya koymaktadır.

New York, ABD

La Sagrada Familia Kilisesi (Kutsal Aile)

İspanya’nın Barselona şehirinde bulunan ve yapımına 182’de başlanan, modern mimarinin öncülerinden sayılan Antoni Guadi’nin dahil olmasıyla devam eden bazilikadır. Yapımı halen devam etmektedir bu sebeple halk arasında bitmeyen kilise olarak da bilinir. Guadi’nin mimari tarzının zorluğu kiliseye de yansımıştır. Binanın yapımında birçok hayvan ve insan figürü kullanmış, iç kilisenin çatısında yer alan taştan yaprakları şehirde bulunan çınarlardan ilham almıştır.

Antoni Guadini, tasarladığı kuleleri şehre gelecek gezginleri karşılayacağını, kulelerde yer alan süslemeleri ise cennet ile yeryüzü arasında bir yol gibi gördüğünü belirtmiştir. Yapının birçok yerinde ağaç ve yaprak motiflerinin yer alması ormanda dolaşıyormuş hissi verir. Kilisenin mimari zenginliği ve halen tamamlanmamış olması etkileyici bir yapı olmasına vesile olur.

Antoni Guadi’nin ölümü üzerine orijinal çizim ve modellerin büyük bir kısmının zarar görmesi yapının mimari ve tasarım açısından anlam yitirdiğini düşünülmesine neden olmuştur. Salvador Dali bu durum için ‘’Projeyi sanatçısı olmadan devam ettirmeyi düşünmek bile ihanettir, bırakın kentin ortasında çürüyen bir diş gibi kalsın’’ demiştir. İsa’nın doğumunu simgeleyen kilise aynı zamanda 1984 yılında UNESCO tarafından ‘’Antoni Guadi’nin Eserleri’’ adı ile Dünya Mirası ilan edilen yapılar arasında yer almaktadır.

Barselona, İspanya

Duomo di Milano Katedrali

Italya’da bulunan Duomo di Milano Katedrali, yapımı 1386’da Bishop Antonio da Saluzzo tarafından başlanmış ve tam 500 yıl sürmüştür. Milano’nun simgesi haline gelen katedral Avrupa’nın Aziz Petrus Bazilikası, Aziz Paulus ve Sevilla katedrallerinden sonra en büyük 4. Katedralidir. Üzerinde 3500’den fazla heykel, 135 gargoyle (Fransızca kökenli kelime, bir tür Gotik mimari öğesidir) ve 700 figür vardır. Duomo di Milano Katedrali’nin girişinde bir güneş saati yer almaktadır bu güneş saatini gökbilimciler 1768 yılında yerleştirmiştir. Katedralin yapımına birçok sanatçı ile, heykeltıraş ve işçi de katılmıştır. Yapımı 500 yıl sürmüş olsa dahi hala tamamlanmamıştır. Dünyanın en uzun süredir üzerinde çalışılan katedrali olarak kabul edilir.

Milano,İtalya