Bakımsızlığı nedeniyle 2018 yılında yıkılan Atatürk Kültür Merkezi (AKM), Cumhuriyet Bayramı'nın 98. yıldönümünde, 29 Ekim günü tekrar hizmete açıldı. Açılış, Prof. Dr. Hasan Uçarsu tarafından bestelenen ve açılış için Mimar Sinan konusuyla özel olarak yazılan "Sinan" operasıyla yapıldı.

Atatürk Kültür Merkezi (AKM)

2019 yılında temelleri atılan AKM, toplamda 2,5 yıl gibi bir sürede yeniden inşa edildi. AKM ilk mimarı Hayati Tabanlıoğlu'nun ve oğlu mimar Murat Tabanlıoğlu'nun imzasını taşıyor. 

Toplam 95 bin metrekare inşaat alanı olan merkez 5 bloktan oluşuyor ve 30 bin metrekare arsa üzerine kurulu. Yapının cephe tasarımında güneş ışığından maksimum verim alınması hedeflendi. Aynı zamanda çevreci bir anlayışla yeşil çatı sistemi uygulandı. 

AKM'de 4 adet bodrum, kulis odaları, sahne, fuaye alanları, depo alanları, atölye alanları, bale, solist ve orkestra çalışma odaları, kayıt ve prova stüdyoları, sergi salonları, sanat galerileri ve millet kıraathaneleri bulunuyor. AKM'nin akustik, ses, ışık ve görüntü sistemleri ve sahne mekaniği dünyanın en gelişmiş teknolojisine sahip. Aynı zamanda salonların hepsi akustik olarak dizayn edildi. Böylece orkestra kurularak konser verilmesine de imkan sağlıyor.

Atatürk Kültür Merkezi'nin girişinde bulunan opera küresi, 15 bin özel el yapımı kırmızı seramik ile yapıldı. İçi ise çelik konstrüksiyona sahip bir opera salonu. Büyük salon olarak isimlendirilen opera salonu ortalama 4.500 metrekare fuaye alanına sahip ve 2040 kişi kapasiteli. Sahnedeki çukur ise 118 kişilik bir orkestrayı barındırabilecek büyüklükte. 

Merkezin içinde 805 kişi kapasiteli dev bir tiyardo salonu da bulunuyor. Aynı zamanda 20.000 kitabın yer aldığı bir kütüphane de kuruldu.

Eski Atatürk Kültür Merkezi'nde bulunan Sadi Diren duvarı da, anısını koruması için aslına uygun olarak yapıldı. Yine eski yapının opera fuayesinde bulunan döner merdiven de aslına uygun şekilde inşa edildi. 

Kültür merkezinin içerisinde 24 saat açık kalacak bir Kültür Sokağı da yer alıyor. Güneş ışığından yararlanılarak tasarlanmış ve burada da sanat galerisi, sinema, kafe, restoran, kitap kafe, müzik platformu, kütüphane, çok amaçlı salon, tasarım dükkanı ve çocuk sanat merkezi yer alıyor.

AKM projesinin en önemli taraflarından biri de Atatürk Kitaplığı'ndan İTÜ Taşkışla Fakültesi ile Taksim Meydanı'na bağlanarak bulunduğu bölgeye 24 saat yaşayan, canlı bir alan kazandırması oldu.

Beyoğlu Kültür Yolu Festivali

Beyoğlu Kültür Yolu, 29 Ekim'de Beyoğlu Kültür Yolu Festivali ile açıldı. Festival 14 Kasım akşamı sonlanacak ve 60 farklı noktada yüzlerce etkinlik düzenlenecek.

Etkinlik kapsamında Sinan operası 29 ve 30 Ekim tarihlerinde AKM'de gösterildi. Ardından 31 Ekim'de yerini Londra Flarmoni Orkestrası'na devredecek. 2 Kasım'da ise bir caz efsanesi olan Grammy ödüllü trompet sanatçısı Chris Botti AKM'de sahne alacak. 

Beyoğlu Kültür Yolu Festivali, gelecek yıl sonbahar ve ilkbahar olmak üzere yılda iki defa gerçekleştirilecek. 

Atatürk Kültür Merkezi’nin Dönüşüm Hikayesi

İlk olarak 1930 yılında Taksim Meydanı'nda opera binası olarak bir yapı projelendirildi ancak uygulanamadı. Ardından mimar Feridun Kip ile mimar Rüknettin Güney'in hazırladığı proje, 1946 yılında İstanbul Belediyesi tarafından başlatıldı. Fakat kaynak yetersizliği nedeniyle tamamlanamadı ve 1953 senesinde hazineye devredildi. 1956 yılında "Kültür Merkezi" olarak Bayındırlık Bakanlığı tarafından revize edildi ve bakanlıkta görevli bir mimar olan Hayati Tabanlıoğlu'nun gözetimi ve projesiyle tamamlandı. 1969 yılında, dünyanın dördüncü büyük sanat merkezi olarak "İstanbul Kültür Sarayı" ismiyle hizmete açıldı. 

1970 yılında bir yangın sonucu kullanılamaz hale geldi fakat 6 Ekim 1978 tarihinde "Atatürk Kültür Merkezi" ismiyle tekrar açıldı. Kurulduğu günden günümüze kadar opera, bale, tiyatro, sergi, konser ve kongre toplantıları amacıyla kullanıldı.

1999 yılında Kültür Varlığı olarak tescil edildi. 2008 yılında ise güçlendirme ve tadilat çalışmaları nedeniyle kapatıldı. Bu kapatılma kararına yıllarca karşı çıkıldı ve yeni projenin açıklanması istendi fakat davalar, projelerin revize edilmesi ve tekrar protokollerin belirlenmesi süreci uzun süre devam etti. 

Yıllar sonra, 2017'de Mimar Murat Tabanlıoğlu'nun hazırladığı, AKM'nin cephe görünüşünü, fonksiyonunu ve ismini koruyarak üretilen proje Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından uygun bulundu ve kabul edildi. 10 Şubat 2019 tarihinde ise yeniden inşaata başlandı ve AKM bugünkü halini aldı. 

AKM'nin dönüşüm serüveninin ayrıntılarını buradaki yazımızda bulabilirsiniz.