Gökyüzü ve uzay, insanlık tarihi boyunca merak konusu olmuş ve halen bilinmezliklerle dolu bir araştırma alanıdır. Belki de insanlığı farklı bir boyuta taşıyacak olan uzay araştırmaları günümüzde de oldukça ön planda yer alıyor. Peki Türkiye’nin uzayla ilk etkileşimi ne zaman gerçekleşti?
Türkiye’nin Uzay Geçmişi
Türkiye’nin uzay çalışmaları 1960’lı yıllarda başladı. Çalışmalar ancak 34 yıl sonra sonuç verebildi. 11 Ağustos 1994 günü fırlatılan ilk haberleşme uydusu Türksat 1B ile bu sonsuz yolculuğumuz başlamış oldu.
Araştırmalara hız kazandıran gelişme ise 1985 yılında yaşandı. Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) kuruldu. Ardından uzay alanında altyapı oluşumu başlamış oldu. 13 Aralık 2018 yılında Türkiye Uzay Ajansı faaliyete başladı. Yapay uydu çalışmaları yapan Türkiye; uzayda uydu bulunduran 30 ülkeden birisi olma ünvanını da taşıyor.
Türk Uyduları Nelerdir?
Türksat 1A
İlk Türk uydusu olarak planlanan Türksat 1A, 24 Ocak 1994 günü Fransız Guyanasından fırlatıldı. Ancak fırlatma roketinde yaşanan bir arıza nedeniyle fırlatımından 12 dakika sonra okyanusa düşerek parçalanmıştır.
Türksat 1B
Bunun ardından sadece 199 gün içerisinde Türksat 1B uydusunun hazırlarlarnması ile "ilk Türk uydusu" , 11 Ağustos 1994 günü uzaya fırlatıldı. Türkiye’nin ilk haberleşme uydusu olan Türksat 1B, 12 yıl boyunca görevine devam etti.
Türksat 1C ve sonrası
Ardından 10 Temmuz 1996’da Türksat 1C, 10 Ocak 2001’de ise Türksat 2A yörüngedeki yerlerini aldılar. 13 Haziran 2008 tarihinde fırlatılan ve günümüzde aktif bir şekilde görevine devam eden Türksat 3A, 14 Şubat 2014 yılında Türksat 2A’nın yerini alması için Türksat 4A, 16 Ekim 2015’de ise Türksat 4B uzaya gönderildi.
Günümüzde 400’ü aşkın TV kanalının çoğu yayınını TÜRKSAT 4A’dan yapıyor.
8 Ocak 2021 gününde fırlatılan Türksat 5A ile Türkiye’nin dördüncü haberleşme uydusu uzayda yerini almış oldu. Bu uyduların yanı sıra Türkiye’nin uzayda gözlem yapmak için tasarlanmış ve çevresel izleme, meteoroloji, harita hazırlığı gibi askeri olmayan “Yer Gözlem Uyduları” da bulunmakta.
Gözlem uyduları çoğunlukla 400-700 kilometre yükseklikteki yörüngelerde Dünya’yı gözleme görevini yerine getirirler. Bu uydular; “ilk Türk yer gözlem uydusu” olan RASAT, GÖKTÜRK-2 ve GÖKTÜRK-1 uydularıdır.
Yeni Nesil Haberleşme Uydusu Türksat 5A
Türkiye’nin uzaydaki dördüncü haberleşme uydusu olan Türksat 5A geçtiğimiz günlerde uzaya fırlatırldı. Türksat 5A; Türksat 3A, Türksat 4A ve Türksat 4B’nin ardından kayıtlara geçti.
Özellikleri
Kütlesi 3.500 kilogram olan Türksat 5A, yeni nesil elektrikli itki sistemi ile çalışıyor. 1728 MHz kapasiteyle 31 derece doğu yörüngesindeki konumunda yapacağı görev ile Avrupa, Orta Doğu, Güney Afrika, Kuzey Afrika, Akdeniz, Ege Denizi ve Karadeniz'i kapsayan bir coğrafi alanda TV yayıncılığı ve veri haberleşmesi sağlanabilecek.
Ne Zaman Fırlatıldı?
8 Ocak 2021 Cuma günü TSİ ile 05.15’te Florida’daki Cape Canaveral Uzay Üssü’nden fırlatılarak yolculuğuna başladı. SpaceX’in Falcon 9 roketi ile yörüngeye çıkan uydu, fırlatmadan 33 dakika sonra roketten ayrıldı. İlk sinyalini ise fırlatılmadan 35 dakika sonra verdiği bildirildi.
Ne Zaman Varacak?
Yaklaşık olarak 36.000 km. yükseklikteki yer sabit yörüngeye yerleşerek faaliyete başlayacak olan uydunun yolculuğu 4 ay sürecek. İstasyonlar aracılığıyla yörünge ve sistem kontrolleri, gerekli testleri yapıldıktan sonra uydu 31 derece doğu yörüngesine yerleşerek görevine başlayacak. Türksat 5A’nın yörüngedeki faaliyetini 30 yıl boyunca sürdürmesi planlanıyor.
.jpg)
Türkiye’nin Uzaydaki Geleceği
Geçtiğimiz günlerde duyurulan Türkiye “Milli Uzay Programı” ile uzay çalışmalarına hız kazandırdı. Uzay çalışmalarında dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla uzaya gönderilecek uyduların bileşenlerinin radyasyona karşı dayanıklılığı test etmek için ilk Parçacık Radyasyonu Test Altyapısı’nı kuruyor.
Uyduların uzay radyasyonundan etkilenmemesi ve uzun ömürlü olması amacıyla yürütülecek proje kapsamında, uydular üzerinde kullanılmak amacıyla Yerli Radyasyon Monitörü’nün geliştirilmesi hedefleniyor. Bu monitör, uydulardaki radyasyon etkilerinin raporlanmasını sağlayacak.
Uydu gelişmelerini ise 2021 yılının ikinci çeyreğinde fırlatılması planlanan haberleşme uydusu Türksat 5B izleyecek. Yer sabit yörüngede 42 derece doğu boylamında görev yapmak üzere tasarlanan uyduyu SpaceX’in Falcon 9 roketi taşıyacak. Türksat 5B ile birlikte Türksat 4B’deki mevcut kapasite 17 kat aratacak.
Ardından fırlatılacak olan, Türkiye’nin ilk millî haberleşme uydusu olan Türksat 6A ise 2022’nin başında yola çıkacak. Avrupa’dan Hindistan’a çok geniş bir coğrafyada hizmet verecek.
İMECE nedir?
2022 yılında uzaya fırlatılacak olan gözlem uydusu İMECE ise yerli ve milli olması ile dikkatleri üzerine çekiyor. Yaklaşık bir metre çözünürlüğe sahip olan İMECE, 700 kilometre civarında bir yörüngeye yerleşecek.
Türk İnsanı Uzaya Ne Zaman Gidecek?
Yerli aracımızla insanlı uzay uçuşları 10 yıllık programda bulunmuyor. Ancak Milli Uzay Programı ile alınan hedefler doğrultusunda yakın gelecekte Türk uzay yolcusunun uzaya gitmesi mümkün görünüyor. Türk astronotun ABD veya Rusya ile uzaya çıkması planlanıyor. Aday seçimini 4-5 aylık süre içerisinde tamamlanıp eğitime başlanması da planlar arasında.
Peki Uzaya Kim Çıkacak? Kriterler
Yapılan açıklamalara göre adayın, mühendislik ya da temel bilimler üzerine en bir az lisans diploması olması gerekiyor. Fiziksel ve mental sağlık da kriterler arasında yer alıyor. Fakat uzay araçlarının boyutu doğrultusunda Türk astronotun boyunun 170-180 santim olması gerekecek.
Türkiye’nin yapay uydular ile başlayan “uzay serüveni”, uzayın derinliklerine kadar uzanacak gibi görünüyor. İçinde bulunduğumuz uzay çağı ile birlikte gelişen teknoloji bilinmezlikleri yavaş yavaş ortadan kaldırıyor.
Türkiye, yakın geçmişte yola çıkan Türksat 5A uydusu ile uzaya bir adım daha yaklaştı. Çok kısa süre içerisinde gönderilmesi planlanan uydular ve uzay projeleri ile de gelişmeler hız kesmeden devam edecektir. Bu serüvenin ilk yolcusunun kim olacağı ise hala merak konusu.
Kaynaklar
[1] https://bilisim.turksat.com.tr/aggregator/sources/1
[2] https://www.turksat.com.tr/tr/haberler/turksat-5adan-ilk-sinyal-alindi
BENZER YAZILAR
Van Gogh'un Yıldızlı Gece Tablosu ve Yaratılış Hikâyesi
On dokuzuncu yüzyılın en ünlü sanatçılarından biri olan Vincent Van Gogh’un Yıldızlı Gece adlı tablosunun ardındaki hikâye ve hakkında merak edilenler.
Dünyanın en net Ay fotoğrafı
Bu fotoğraf 50 bin farklı fotoğrafın bir araya gelmesiyle oluşturulmuş, ayı ve yıldızları görebildiğimiz en net fotoğraf.
