Türkiye'nin en etkileyici ve eski manastırları: Mor Gabriel, Aya Yorgi, Sümela,  Balıklı Meryem Ana, Aziz Nikola Manastırları hakkında bilgiler.

Mor Gabriel Manastırı Tarihi

Süryanilerin anayurdu olarak bilinen Mardin’in Midyat ilçesindeki manastır 397 yılında Mor Şmuel ve Mor Şemun tarafından inşa edilmiştir. İsmini 77.yy’da yaşamış Aziz Turabdin Metropoliti Mor Gabrielden almıştır. Diğer adıyla Deyrulumur (Rahiplerin Meskeni) olan manastır dünyanın ayakta duran en eski Süryani Ortodoks manastırıdır. Eşsiz yapısıyla, Bizans dönemine ait mozaiklere sahiptir. İkinci Kudüs olarak kabul edilen Mor Gabriel tarihi süreç içerisinde birçok farklı isimle anılmıştır. İlk dönemlerde kurucularının ismi ile anılan manastır ilerleyen yıllarda rahiplerin meskeni, Deyrulumur ve bugünkü Mor Gabriel ismini almıştır. 

Manastır kendi içinde birkaç bölümden oluşmaktadır. Ana kilise olarak kullanılan ve ‘’Büyük Kilise’’ olarak adlandırılan yapı manastırın en gözde eseridir. Dikkat çekici bir başka yapı Azizler Evi’dir. Hayatını kaybetmiş azizler buradaki nişin içine konan mezarlara gömülmüş, Mor Gabriel, vasiyet ederek mezarının yer altında olmasını istemiştir. Bölgedeki en büyük anıt mezarlarındandır. Mimari yapısı ve tarihi ile dünyanın en eski ve en aktif manastırlarından biri olan Mor Gabriel, içinde bulunduğu şehrin de ruhunu yansıtmakta.

Mardin, Midyat

Aya Yorgi Kilisesi Nerede, Kısaca Tarihi

Tarihi

Adada iki tepe içerisinde bulunan Yüce Tepe’de yer alan Aziz George Koudonas Manastırı, söylentiye göre II. Nicephorus’un hükümdarlığı sırasında 963 senesinde kurulmuştur. Manastırın kayıtlı ilk başrahibi Isaias şu anki Katholikon’un inşasına 1751 senesinde başlamıştır. Bu tarihte inşa edilmiş olan küçük kilise, dua yeri ve şapel eski kilise olarak bilinir.

Tepede çan kulesinin arkasında yer alan kilise ise yeni Aya Yorgi’dir. 1905 yılında inşa edilmiş, 1909 yılındaysa kullanıma açılmıştır. Yunanca "çanlar" anlamına gelen Koudonas isminin hikayesi şöyledir: Bir gün çobanın biri sürüsünü bu tepede otlatırken yerin derinliklerinden gelen çan seslerini duyar ve ne olduğuna bakmak için yeri kazdığında Aziz George’nin bir resmini bulur.

23 Nisan Aziz George Günü, dünyanın dört bir yanından farklı mezheplere sahip kişilerce kutlanır. Pek çoğu şafak ayini için yalınayak tepeyi çıkarak manastır yoluna koyulur, eski takvime göre baharın gelişini geleneksek olarak kutlarlar.

İstanbul, Büyükada

Balıklı Meryem Ana Manastırı

İstanbul’un Balıklı semtinde bulunan Rum Ortodoks ibadethanesi, 559-560 yıllarında I.Justinianus tarafından inşa edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde zarar gören yapı bunun üzerine 1835’te yeniden inşa edilmiştir. Balıklı Meryem Ana Manastırı’nın önemi yapının oldukça eski olmasından gelmektedir. Sahip olduğu tarihe göre manastır inşa edildiğinde altında balıklı bir havuz yer almaktadır. Balıkların yüzdüğü suyun şifalı olduğuna inanılır, ayin için gelenler tarafından içilirmiş. 

Balıklı Meryem Ana Manastırı için anlatılan bir başka hikâyede, Ortodoks din adamlarından birinin balık kızarttığı esnada bir misafiri, İstanbul’un Müslümanlar tarafından fethedileceğini ifade eder. Misafire, Müslümanların bunu birçok kez denediğini lakin başaramadığı söyleyen din adamı, bu dediğine inanabilmesi için balıkların canlanıp suya girmesi gerektiğini söyler. Bunun üzerine balıklar canlanır ve suya girer.
Manastırın duvarlarında Orta Çağ’dan kalma tablo ve dekorlar bulunmaktadır. Rahibelerin kalması için bir bölüm, okuma odaları, misafir salonları bulunan manastırın avlusunda birçok heykel vardır.  

Balıklı Havuz

Sümela Manastırı

MS 365-395 tarihleri arasında inşa edildiği sanılan manastır, Rum Ortodoks manastır ve kilise kompleksidir. Bizans İmparatoru zamanında keşişler yetiştiren, bölgenin en önemli okulu süregelmiştir. Sümela’nın ilk kuruluşu ile manastır haline dönüşü arasındaki dönem hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır.

Sümela Manastırı Tarihi

Sümela Manastırı hakkında oldukça rivayet vardır. Manastırın, Bizans İmparatoru I.Theodosis (375-395) zamanında Sophronios ve Barnabas isimli iki rahip tarafından kurulduğu düşünülmekte. 6. Yüzyılda İmparator Justinianus tarafından onarılan yapı şimdiki görünümüne 13. Yüzyılda kavuşmuştur. Osmanlı döneminde padişahlar tarafından manastıra dokunulmayacağın dair fermanlar imzalanmış, zamanla önemli bir haç noktası haline gelmiştir.

18. Yüzyılda manastırın birçok bölümü yenilenmiş bazı bölümler freskler ile süslenmiş, 19. Yüzyılda ise ek binalar yapılmıştır.1916-1918 yılları arasında Rus işgali ile manastıra el konulsa da 1923’ten sonra tamamen boşaltılmıştır. Meryem Ana’nın göğe yükseliş günü kabul edilen ve kutsal sayılan 15 Ağustos günü, 2010 yılında 88 yıl sonra ilk ayini düzenlemiştir. Her yıl ağustos ayında Trabzon’da yer alan Sümela Manastırın da şenlikler düzenlenmektedir. 

Manastırdaki fresklerin birçoğunda İncil’den alınmış sahneler, Hz. İsa ve Meryem Ana’nın hayatlarından kesitler yer almıştır. Manastırın içinde Meryem Ana’nın doğuşu ve mabede sunuluşu, Hz. İsa’nın doğuşu ve hayatı, ölümleri resmedilmiştir. Manastırın doğuya bakan kısmında Âdem ve Havva’nın yaratılışı, yasak elmayı yemeleri sonucu cennetten kovulmalarını anlatan tasvirlerde yer almaktadır.

Sümela Manastırı Efsanesi

Efsaneye göre, Atina asıllı Sophroinos ve Barnabas isimli keşişler rüyalarında Meryem Ana’nın bebek İsa’yı kollarında tuttuğu ikonun bulunduğu manastırın yerini bilmeden görmüşlerdir. Birbirinden habersiz yol çıkan keşişler manastırı bulmak için Trabzon’a gelmişlerdir. Burada karşılaşan iki keşiş gördükleri rüyayı birbirine anlatarak, manastırın inşasına başlamışlardır.

Trabzon, Maçka

Aziz Nikola Manastırı Tarihi, Hikayesi, Nerede?

Aziz Nikola Manastırı Kapadokya’da peribacaları ve üzüm bağları arasında oldukça iyi korunmuş sıra dışı bir yapıdır. Manastırın kesin tarihi bilinmemekle birlikte, iç duvarlarında yer alan tarih ve isimlerin olduğu oyma yazılardan 1870-1877 yıllarında onarım geçirdiği anlaşılmış, 1855 yılından önce inşa edildiği düşünülmektedir. İç içe iki yuvarlak kapıdan bahçe bölümüne girilen manastırın kemerinde Grek harfleriyle "Oyios Nikolaos" (Aya Nikola) yazısı, manastırın güney batısında mutfak olarak kullanıldığı bilinen odaların oyulduğu bir peribacası bulunmaktadır. Avluda yer alan sarmaşıklara eski Rum geleneklerin devamı niteliğinde yerli halk tarafından dilek çaputları bağlanmaktadır. Manastırın iç mekanlarındaki kaya yontma işçiliği günümüze kadar özelliğini korumuştur.

Nevşehir,Kapadokya

Kaynak:

https://www.yollardan.com/mor-gabriel-manastiri-bilgileri-tarihcesi/

https://www.adalarturizm.org/cms/tr/component/k2/item/38-buyukada-aya-yorgi-manastiri

https://tr.wikipedia.org/wiki/Bal%C4%B1kl%C4%B1_Meryem_Ana_Rum_Manast%C4%B1r%C4%B1

https://tr.wikipedia.org/wiki/S%C3%BCmela_Manast%C4%B1r%C4%B1

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/607144