Propaganda Nedir?
Propaganda, toplumun fikrini etkilemek için yanlış veya doğru bilgilerin ya da fikirlerin yayılmaya çalışılmasıdır. Propagandada bir fikir öne sürülebilir veya zıt bir fikirle başka bir fikrin itibarı zedelenebilir. Edebiyatta yazarlar, kamuoyunu bir fikir lehine veya aleyhine manipüle etmek için edebi bir teknik olarak propagandayı kullanmıştırlar. Tarihte, halkın algısını şekillendirmek için propaganda olarak kullanılan çok sayıda edebi eser bulunabilir. Genel olarak propaganda, insanları ikna etmeye yönelik bir tekniktir, ancak doğası gereği yanıltıcı olabilir veya yanlış bir bakış açısını teşvik edebilir.
Güncel Propaganda Örnekleri
Amerika Birleşik Devletleri, halka Saddam Hüseyin'in aradıkları gerçek suçlu olduğunu göstermek için Irak'taki birçok yere bu tarzda bilgilerin yazılı olduğu broşürler dağıtılmasını sağlamıştır.
McCarthy döneminde medya propaganda amacıyla kullanılmıştır. Bu dönemde kitle iletişim araçları, propaganda yoluyla halkı Komünistlerin çok güçlü hale geldiğine ve ABD'yi ele geçireceklerine ikna etmeye çalışmıştır.
Reklamlarda Propaganda
Reklamlar da propaganda amacıyla çoğu kez kullanılmış ve kullanılmaktadır. Benetton da bir reklamında oldukça çarpıcı bir propaganda örneği göstererek ayakta alkışlanmıştır. Bu reklamı sadece ürünlerinin satılması için değil; insanların bilinçlenmesi için yapan Benetton, dünya liderlerini birbiriyle öpüşüyormuş gibi gösteren ilanıyla 2011’de Unhate / Nefret Etme kampanyası kapsamında tüm dünyayı nefret kültürüyle mücadele etmeye davet etmiştir.
Tüm ayrılıkların aşılabileceği mesajını veren reklamıyla, Cannes Lions Uluslararası Yaratıcılık Festivali’nden ödülle dönmüştür.
Edebiyatta Propaganda Örnekleri
Edebiyatta Propoganda Örnek I: Hayvan Çiftliği (George Orwell)
Propaganda Rus Devrimi'nde oldukça önemli bir rol oynamıştır. George Orwell, Hayvan Çiftliği adlı romanını bu devrimden sonra yazmış ve ana teması olarak anti-komünist propagandayı kullanmıştır. Yazar, domuzlardan biri olan Napolyon'un sözcüsü Squealer karakterini de propaganda yolu için kullanmıştır.
Squealer Snowball’un çiftlikten sürüldükten sonra ayaklanmadaki rolünü onaylamamak için manipüle edilmiş bir konuşma kullanmıştır. Hayvanların aptallığını kendi menfaati için kullanmış ve Cowshed Savaşı'ndaki olayların farklı bir yönünü anlatarak onların zihinleriyle oynamıştır. Kesin olmamakla birlikte Squealer’ın dönemde propaganda yolunu kullanan medya aracı Pravada Gazetisini de simgelediği söylenmektedir.
Bu romanda, domuzların kendi çıkarları için kuralları ve Yedi Emir'i çarpıttığı bir başka propaganda örneğini de şurada görebiliriz; orijinal kural şu şekildedir:
"Hiçbir hayvan, başka bir hayvan tarafından öldürülmeyecek."
Bunu şu şekilde değiştirmişlerdir:
"Hiçbir hayvan, başka hiçbir hayvan tarafından sebepsiz yere öldürülmeyecek."
Edebiyatta Propoganda Örnek II: Yetimlerin Efendisi’nin Oğlu (Adam Johnson)
Adam Johnson’ın Yetimlerin Efendisi'nin Oğlu kitabı, 2012 yılında yayımlanmış, Kuzey Kore'de iç içe geçmiş propaganda, kimlik ve devlet gücü temalarını ele alan distopik bir eserdir. Kitap 2013 yılında Pulitzer Ödülü ile ödüllendirilmiştir. Hikaye, ülkelerinin zalim hükümetine karşı isyan eden Kuzey Koreli iki adam hakkındadır. Yazar bu romanıyla okuyuculara, Kuzey Koreli liderlerin bencil olduğu izlenimini verirken, halkının paralarını çaldığını ve kandırıldığını göstermek istemiştir.
Edebiyatta Propoganda Örnek III: Richard III (W.H. Auden tarafından)
Pek çok eleştirmen, Shakespeare'in bazı tarihi oyunlarını; iç savaş tehlikelerini tasvir ettiği ve Tudor hanedanının kurucularını anan Tudor propagandaları olarak görüyor. Benzer şekilde, Richard III oyununda Shakespeare propagandayı, Richard'ı okuyucuların algılarını şekillendirdiğini gördüğümüzde kullanıyor. Oyundaki diğer karakterlerin sempatisini, karakterindeki kötülüğün temel nedeninin karakter bozukluğu olduğunu ilan ettiğinde kazanır. Bu nedenle, deformiteyi propaganda olarak kullanır ve kişisel kazancı için diğer insanları kontrol eder, zedeler ve manipüle eder.
Edebiyatta Propoganda Örnek IV: Sineklerin Tanrısı (William Golding tarafından)
William Golding'in Sineklerin Tanrısı’nda yazar, totaliter bir hükümetin kontrolünü ele geçirmeyi planlayan karakteri Jack'i kullanarak, canavar konseptini gözler önüne seriyor. Jack, genç oğlanların düşüncelerini manipüle ederek propaganda yapıyor ve onları o bölgedeki canavarın varlığından korkutuyor. Çocuklara sağlaması gereken korumayı sağlamayan Ralph'i suçluyor ve sonuç olarak kendi zalim kurallarına uyacak yeni bir yönetimin liderliğini üstleniyor.
Propagandanın İşlevi
Medya , siyaset ve edebiyatta, propaganda tekniğinin kullanımını kolayca bulabiliriz. Propaganda akademik yorumda da çok popüler bir tekniktir ve birbirinin yerine geçebilir bir iletişim biçimi olarak alınır. Propagandanın birincil işlevi, izleyiciyi ikna etmek ve belirli bir neden hakkındaki algılarını şekillendirmektir.
Genellikle propaganda, politikaların geliştirilmesine yardımcı olur. Ayrıca belirli bir eylemde bulunan okuyucunun veya izleyicinin dönütünü almayı hedefler. Ayrıca propaganda, insanları illüzyonlarla rahatlatmak yerine, zayıflıklarını ve zaaflarını fark ettirerek insanları uyandırmak için etkili bir silah görevi görür.
https://literarydevices.net/propaganda/
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Orphan_Master%27s_Son
https://study.com/academy/lesson/propaganda-in-animal-farm-role-examples.html
https://dc.etsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1342&context=honors
BENZER YAZILAR
Peyami Safa’nın Server Bedi Külliyatı: Çekirge Zehra ve Tilki Leman
Peyami Safa’nın Çekirge Zehra ve Tilki Leman hikâyelerini karşılaştırdık.
Cumhuriyet Dönemi'nin İlk Dergileri: 6-Kültür Haftası Dergisi
Cumhuriyet’in ilk yıllarında bilim, sanat ve edebiyatı kültür ile birleştirmeyi amaçlayan Kültür Haftası dergisinin amacı ve yayın hayatı.
