Teodor Kasap Kimdir?

1835 yılında Kayseri’de doğan Kasap, 1897’de İstanbul’da vefat etmiş. Kasap, oldukça kalabalık Rum asıllı bir aileden gelmiş, ayrıca babası da yörenin tanınmış esnaflarından. Bir Fransız zabitinin de yardımıyla Fransa’da eğitim görür. Daha sonra baba Alexandre Dumas ile tanışır ve onun yanında çalışmaya başlar. Daha da sonra Osmanlı topraklarına, İstanbul’a döner. Bu süreç içinde geçimini Fransızca eğitimi vererek sağlar ve onunla aynı okulda ders veren İyuliya ile evlenir. Ardından gazeteciliğe başlar, kurduğu mizah gazeteleri/dergileri baskıya maruz kalır, hatta birkaç defa kapatılır. Ayrıca kendisi hapis cezasına mahkûm edilir, kefaletle salındıktan sonra ise Avrupa’ya kaçar. 1881’de ise ülkesine geri döner. Kısacası oldukça renkli bir yaşamı olmuştur.

Moliere’in Cimrisi

Moliere, Fransız tiyatrosunun en bilindik komedi yazarıdır. Çoğu eserinde burjuva ve saray çevrelerini eleştirir, onların adetlerini alaya alır. Cimri de bu tarzın bir istisnası değildir. Oyun beş perdeden oluşur, Cimri Harpagon oyunun temel direğidir, ayrıca diyaloglar yanlış iletişim veya iletişimsizlik üzerine kuruludur. Oyunun konusu ise Harpagon’un saklı parası ve evlatlarının aşk ilişkileridir. Aynı zamanda bu oyun, geçtiğimiz senelerde Semaver Kumpanya tarafından sahnelenmiş, Serkan Keskin’in Harpagon canlandırması ise bolca övgüye konu olmuştur.

Teodor Kasap’ın Pinti Hamit’i

Pinti Hamit, ilk defa 6 Nisan 1873 yılında, Gedikpaşa Tiyatrosunda sahnelenir. Pinti Hamit, her ne kadar Moliere’in Cimri oyunun uyarlaması olsa da Cimri’nin aksine eleştirileri toplumsal değil, siyasaldır. Eleştiri oklarının hedefiyse (özellikle de cimriliği ve paranoyası nedeniyle), o dönem şehzade olan II. Abdülhamit’tir. Oyunun niteliğine gelecek olursak, Pinti Hamit’in sahneleri, Moliere’in oyununda olduğu gibi oldukça güçlü fakat diyaloglar modern dünyanın şartlarına göre fazlaca uzun ve bu tiyatronun önemli bir öğesi olan aksiyonu gölgelemiş. Aynı zamanda, bir tiyatro oyununa göre mekân algısı zayıf ki klasik tiyatroda mekânın fazlaca önemli bir unsur olduğunu unutmamalıyız. Yine de bir bütün olarak bakıldığında, üstüne düşünülmeye, okunmaya değer bir oyun.

Özetle/Sonuç

Geç Osmanlı dönemi edebiyatı ve basını, ilgiye değer birçok figüre sahiptir ve Teodor Kasap da onlardan biridir. Geç dönem Osmanlı dünyası ancak bu isimler üzerine düşünmeye başlarsak anlam kazanacaktır.  

Fotoğraf Kaynakları

1. Moliere

2. II. Abdülhamit

Yazılı Kaynaklar

Oyunlar - Teodor Kasap

Cimri – Moliere