Victoria döneminin en iyi romancısı kabul edilen Charles Dickens’ın hayatı, yazılarına yön veren tuhaf takıntıları ve dünya edebiyatında birer klasik olan eserleri.

Yazar: Binnaz Turgut - İstanbul Üniversitesi

Charles Dickens Kimdir?

Tam adıyla Charles John Huffam Dickens olan İngiliz yazar, 7 Şubat 1812 tarihinde İngiltere'nin Portsmouth şehrinde memur bir babanın oğlu olarak dünyaya geldi. Çocukluk yılları refah içinde geçse de babasının borçları yüzünden hapse girmesiyle erken yaşta yoksullukla tanıştı. Ailesinin maddi durumundan dolayı 11 yaşında bir boya fabrikasında çalışmaya başlayarak eğitimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. 15 yaşında bir avukatın yanında işe girdi ve boş zamanlarını değerlendirerek stenografi öğrendi.

İyi bir eğitim almamış olmasına rağmen çalışma azmi, çabuk öğrenebilme kabiliyeti gelişmesine büyük avantaj sağlıyordu.1835 yılında Morning Chronicle gazetesinde stenograf olarak çalışmaya başladı ve "Boz" takma adıyla Boz'un Karalamaları başlığı altında notlar yayımladı.

1836 yılında onu asıl şöhretle tanıştıran ve ilk kitabı olan Bay Pickvik'in Serüvenleri yayımlandı. Victoria döneminde romanlar diziler halinde basılıyordu, bu da Charles Dickens'ın romanlarındaki karakterlerini geliştirmesine katkı sağlıyordu. Kitaplarında gerçek hayattaki kişilerden kurguladığı karakterleri, hicivsel anlatımı, toplum gözlemleri, gerçekçi mizahı ve yazım şekli ile birkaç yıl içinde tanınan bir yazar haline geldi.

Charles Dickens, kariyeri boyunca 15 roman, 5 uzun öykü, çok sayıda kısa öykü ve makale yayınladı.

En bilinen romanlarından biri olan Oliver Twist bir ay arayla tefrika edildi ve 1839 yılında kitap haline getirildi. Romanında yetimhanede dünyaya gelen Oliver'in yaşadığı sıkıntılar ve çektiği acılar üzerinden Londra'nın toplum ilişkilerini eleştirmiştir.

1840 yılında basılan otobiyografi türünde olan Antikacı Dükkanı, Nell'in ve büyükbabasının borçları yüzünden başka şehre sürüklenmesini ve sanayileşmenin Londra üzerindeki kötü yansımalarını işlemiştir. Bu romanını aynı yıl genç yaşta ölen baldızı Mary Hogarth'a ithaf etmiştir.

1843'te yayımlanan Bir Noel Şarkısı adlı kitabı, Ebenezer Scrooge adında yaşlı ve cimri adamın bir gecedeki değişimini anlatmaktadır. Eser çok kez sinemaya uyarlanmıştır. En son 2009 yılında başrolünde Jim Carrey'nin rol aldığı film Türkiye'de Yeni Yıl Şarkısı adıyla oynanmıştır.

"Şu dünyanın iki yüzlülüğüne bak! Hiçbir şey yoksulluk kadar ezici olamaz. Hiçbir şey de servet peşinde koşmak kadar aşağılanmamıştır." Bir Noel Şarkısı

1843 ile 1846 yılları arasında sık seyahate çıkan Dickens dönemin yazarları ile tanışma fırsatı buldu. Daily News gazetesini ve Household Words dergisini bu dönemde çıkardı.

Dünya çapında 200 milyon satarak en çok okunan klasikler arasında yer alan ve Dickens'ın "yazdığım en iyi roman " diye nitelendirdiği İki Şehrin Hikayesi, Paris ve Londra arasında gelişen olay örgüsü ile Fransız Devrimi'nin insan hayatındaki etkilerine odaklanır. 18 yıl suçsuz yere yattığı Paris'teki Bastille Hapishanesi'nden çıkan Doktor Manette'in Londra'ya dönüşü esnasında tanıştığı Charles Darnay ile kızının yapacakları evlilik ve bunun ardından meydana gelen Fransız İhtilali'nin hayatlarına etkileri anlatılmaktadır. Charles Dickens romanı yazdığı dönemde aynı Charles Darnay'ın evliliğinde olduğu gibi sorunlar yaşamaktaydı. Karakter ile isimlerinin aynı başlaması bu durumla ilişkilendirilir.

Eserlerindeki gerçekçiliği ve benzersiz karakterleri ile Lev Tolstoy, Fyodor Dostoyevski, Edgar Allan Poe, Ray Bradbury ve George Orwell gibi yazarlar tarafından övülürken duygusal anlatımı ve gevşek yazım tarzından dolayı Oscar Wilde, Virginia Woolf ve Henry James tarafından eleştirilmiştir.

Edebiyat alanında önemli yere sahip olan diğer iki romanı Büyük Umutlar ve Zor Zamanlar adlı kitaplardır. 1854 yılında yayımlanan Zor Zamanlar İngiliz toplumunun Sanayi Devrimi sırasında yaşadığı sefaleti ve çektiği acıları gerçekçi bir bakışla anlattığı romandır.

1861 yılında basılan Büyük Umutlar romanında 19. yüzyıl İngiltere'sinde köylü ile kentli arasındaki sınıf farkını yansıtmıştır. Dickens kitabında toplumun para hırsını ve kişiler arası ayrımcılığı eleştirmiştir.

Charles Dickens'ın Genç Aşkı Yüzünden Sonlanan Evliliği

Charles Dickens eserleri kadar aşk hayatı ile de dikkat çekiyordu. 1837 yılında Morning Chronicle gazetesinde çalışırken gazetenin editörü olan George Hogarth'ın kızı Catherine Hogarth ile evlendi. Catherine Hogarth kendisi gibi yazar olmasının yanı sıra oyuncu ve iyi bir aşçıydı. Bu evlilikten on çocukları oldu. 1858 yılında, Dickens'ın dönemin genç ve güzel aktrisi 18 yaşındaki Ellen Ternan'a aşık olmasıyla evlilikleri sonlandı. Dickens eşi durumdan haberdar olduğunda bir mektup yazarak ayrılması karşılığında 25 bin sterlin teklif etti. Ölümüne kadar Ellen Ternan ile birliktelik sürdürdü.

Catherine Hogarth (Karısı)

"Sana gerçek aşkın ne olduğunu söyleyeyim... Körcesine bir bağlılıktır o, sorgusuz sualsiz insanın kendi zayıflığını kabul etmesidir. Tam manasıyla ona boyun eğmektir. Kendine ve tüm dünyaya inanmak ve güvenmek, kalbini ve ruhunu o haine vermektir.Benim yaptığım gibi." Büyük Umutlar

Charles Dickens aşka olan tutkusu, gerçek hayatta eleştirdiği olayları eserlerine kusursuz işleyişi ile başarılı bir yazar olmasının yanı sıra sıkı bir hayvanseverdi. Çiftliğinde farklı türden hayvanları vardı. En düşkün olduğu hayvanı Barnaby Rudge adlı romanında yer verdiği "Grip" adındaki kuzgunuydu. Romanın yayımlandığı yıl Edgar Allen Poe kitaptaki kuzgundan çok etkilendiğini anlatan bir yazı kaleme aldı. Poe'nin Grip'e olan ilgisi 1845 yılında yayımlanan Kuzgun şiirine ilham oldu.

Grip, 1841 yılında açık kalan boya şişesinden boya içtiği için öldü. Charles Dickens tarafından içi kurutularak dolduruldu. Dickens öldükten sonra açık artırmada satılan Grip, Loyan Circle'daki Free Library'e bağışlanmıştır.

Charles Dickens'ın Takıntılı Kişiliği

Charles Dickens tuhaf takıntıları ve batıl inaçları olan bir yazardı. Her gün sabah 9 ile öğlen 12 arasında çalışır ve çalışması bittiğinde 3 saatlik bir yürüyüşe çıkardı. Düzen takıntısı olan Dickens çalışmaya başlamadan önce masasının üzerindeki nesnelerin yerini kontrol eder eğer istediği gibi değilse çalışmayı reddederdi. Misafir olduğu evlerde de odasını kendi isteği doğrultusunda düzenlerdi.
Cebinde sürekli bir tarak taşır ve bozulan saçını hemen tarayarak düzeltirdi. Her şeye üç kere dokunmanın uğur getirdiğine inanır ve cumayı şanslı günü kabul ederdi.
Charles Dickens dünyada pozitif ve negatif enerji dengesi olduğuna ve pozitif enerjinin geceleri kuzeyden aktığına inandığı için yüzü kuzeye dönük uyurdu.
Romanlarından herhangi biri yayımlanmadan bir gün önce Londra'dan ayrılırdı.
Boş zamanlarında Paris'te halka açık sergilenen kimsesizler morguna giderek cesetleri izlerdi. Bunu "iğrençliğin çekiciliği" olarak tanımlardı.

Gadshill'deki evinde 1870 yılında 58 yaşında öldü. Yazarın mezarı Londra'daki Westminster Kilisesi'ndedir. 1837 ile 1839 yıllarında yaşadığı ve Oliver Twist ve Bay Pickvik'in Serüvenleri romanlarını yazdığı evi 1925'te müze haline getirilmiştir.

48 Doughty St., Holborn, Londra (Charles Dickens Müzesi)
Kaynak