Fast food ‘un gözdesi hamburgerin tarihçesi ve gurme burger trendi hakkında bilgi

Yazar: Rümeysa Bayram - İstanbul Şehir Üniversitesi

Dünyanın en önemli ortak yiyeceklerinden biri olan hamburger nerede ortaya çıktı ve coğrafyalar arasında nasıl yayıldı? Günümüzde, bildiğimiz fast food formundan çıkarak nasıl bir şekil aldı? Sizin için bunları araştırdık ve cevaplarını derledik.

Hamburgerin etimolojik kökeni

Amerika’dan tanıdığımız hamburgerin aslında bildiğimizin çok dışında bir hikayesi vardır: Hamburgerin sözlük anlamı "Hamburglu"dur . Çünkü ilk olarak hamburgeri Rusya’nın Baltık bölgelerinin farklı kabileleri bilhassa Tatarlar Orta Çağ’da biftek olarak yiyorlardı. Bildiğimiz gibi, seyahatler veyahut ticari ilişkiler coğrafyalar arası icatları, kültürleri özellikle de yemek kültürlerini Dünya’ya dağıtır.

Hamburger de bu ticari ilişkiler sırasında Almanya’nın Hamburg Limanı'na götürülmüş ve Almanlar ile tanıştırılmıştır. Bu lezzeti beğenen Almanlar bifteği kızartarak içerisine soğan eklemişler ve bu şekilde geliştirmişlerdir. Daha sonra ekmek arası kızarmış biftek Almanya’yı da terk ederek farklı tür hazırlanma metodları ile birlikte çeşitli coğrafyalara yayılmıştır. (1)

80’lerde göçmen Almanlar hamburger olarak bilinen bu hazır yemeği Amerika’ya kendileri ile birlikte götürmüşlerdir. “Aslında çoğu fast food türü yiyeceğin kökeni Avrupa’da olup hayli eskiye dayanır.” *

Nasıl benimsendi?

Daha sonra ise 1954 yılında Amerika’nın Florida eyaletinde bir hamburger zinciri kuruldu ve bunu takip eden yılda bir tanesi daha. Bu yemeğe bu zincirlerle beraber çabuk alıştılar ve yoğun iş temposu arasında koşuşturan vatandaşlar hızlı servis, hızlı tüketimi ile yemesi kolay olmakla beraber tadı da güzel olan bu yemeği bir süre sonra neredeyse "milli yiyecekleri" olarak benimsediler ve böylece ‘fast food’ kültürü başlamış oldu. İki ekmek, soğan ve kızartılmış köfteyle yapılan bu hızlı yemeği peynir, ketçap, mayonez, marul ile içini genişlettiler ve genişletmeye de devam ediyorlar. Bugün Amerika’da 15 milyar hamburger tüketimi olduğunu gözlemliyoruz. Her Amerikalı günde en az bir kere hamburger yiyor.

Hamburger Türkiye'de nasıl yaygınlaştı?

1986’da ise bir zincir ile birlikte hamburger Türkiye’ye giriş yaptı ve ardından bir tanesi daha. Bu zincirler ilerleyen zamanlarda ülkemizde yayıldı ve köfte-ekmek olarak başlayan bu serüven ülkemizde de fast food olarak yerini aldı.

Yıllar geçtikçe dondurulmuş köfte ve patatesin ne kadar sağlıklı olduğu tartışılır hale geldi ve bazı girişimciler sağlıksız hamburgerden sağlıklı hamburgere geçiş yapmak için çalışmaya başladılar. Böylelikle tıpkı çay çeşitleri, üçüncü nesil kahveciler gibi bugün hamburger de zincir markalardan zincirlerini kopararak değişik damak zevklerine hitap eden seven herkesin gurmesi olabileceği bir trende dönüştü.

Gurmeburger Trendi

"Gurme Burger!" Yeni nesil bu girişimciler etlerin besi çiftliklerinden alınıp masaya getirilişine kadar doğal ve taze olmasını ve hiçbir katkı maddesi içermemesini amaç edindiler. Yani bir nevi sağlıklı hamburger yarışına girdiler ve kendilerine has konsept oluşturmak adına yoğun çaba sarf ediyorlar.

Bu trendin en önemli özelliklerinden biri de tüketiciye söz hakkı tanıyor olmasıdır. Tüketici kendi ağız tadına göre yiyeceği hamburgerin köftesinin pişirilme süresinden gramajına, içerisine; peynir, mantar veya acı biber, karamelize/normal soğan gibi değişik malzemelerin konulmasına, farklı baharatlarına karar verirken ekmeğinin hangi renk olmasını istediğini bile seçebiliyor.

Daha sağlıklı ve seçme hakkı veren bu sistem aynı zamanda daha lezzetli ve daha kaliteli olduğundan gurme burgercilere olan yatırım da arttı. Bugün başta İstanbul’da olmak üzere Anadolu’nun çoğu yerinde bu konseptte hamburgerciler bulabiliyor ve bunları deneyebiliyoruz. Ne kadar çok çeşit tadarsak da o kadar çok farklı türün olduğunu görüyor ve bu işin gurmesi olabiliyoruz.

Fast food’un atası olan hamburgerin etimolojik kökeninin başladığı Tatarlardan sonra Amerika’da hızlı tüketim aracı olma misyonundan dışarı çıkarak bir tür zevk alma türüne evrildi ve günümüzde gurme hamburger adeta bir sanat dalı olarak devam ediyor.

Kaynaklar:

http://www.turkishtimedergi.com/girisim/gurme-burger-isine-girmeye-ne-dersiniz/ , http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/3772/001503218006.pdf?sequence=3 , Sezer Korkmaz, “FAST FOOD (HIZLI YEMEK) PAZARINDA REKABETÇİ STRATEJİLERİN ETKİNLİĞİ: ÜNİVERSİTE GENÇLİĞİNİN TERCİHLERİNİN ÜNİVERSİTE GENÇLİĞİNİN TERCİHLERİNİN ANALİZİ ANALİZİ, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2/2005: 23