Seçim Mimarisi Nedir, Seçim Mimarı Ne Yapar?

Seçim mimarı, insanların karar verecekleri konuyu organize etme sorumluluğunu yüklenmiş kişi demektir. Birçoğumuz seçimlerimizi kendi irademizle yaptığımıza inansak da aslında seçim mimarları tarafından “inşa edilen” bir sonuç olduğunu fark edemiyoruz. Tabi her zaman başkaları tarafından tercihlerimiz yönetilmiyor. Birçok insan farkında olmadan kendini seçim mimarı olarak buluveriyor.

Bir yemekhanedeki yemeklerin dizilimini yapan görevli veya bir hasta için alternatif tedavi yöntemleri sunan ve ilaç tavsiye eden bir doktor da seçim mimarıdır. Bu insanlar fark etmeden bir seçim mimarı olsalar da  bir satış temsilcisi kendisinin bir seçim mimarı olduğunu bilerek işini yerine getirir.

Seçim Mimarları Hangi Yöntemleri Kullanır? 

Market reyonlarını düzenleyen bir seçim mimarını ele alalım. Sağlıklı yiyecek ve içecekleri insanların tercih edebilmesi için ön plana çıkardıklarında sadece insan sağlığı düşünülür. Burada herhangi bir kar amacı yoktur.

Seçim Mimarisi Örnek

En fazla rüşvet veren tedarikçilerin gıdalarının satışını azami derecede arttırmak için reyon düzenlemesi yapmak. Burada insan sağlığının pek de bir önemi yoktur. Tek amaç daha fazla para kazanmaktır. Her ne kadar bize erdemli bir davranış olarak gözükmese de ne yazık ki günümüzde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir.

Ürünlerin rastgele dizildiği raf düzenlemesi. Her markette aynı düzen olamayacağı için farklı marketlerden alışveriş yapan müşteriler arasında ciddi sağlık farkları oluşur. Bu organizasyona bir yöntem demek kimi zaman doğru olmaz. Çünkü çoğunlukla bilinçsizce yapılır ve daha çok küçük marketlerde görülür.

Bu maddelerde gördüğümüz gibi bize küçük veya önemsiz gibi gelen ayrıntılar aslında insan davranışlarını büyük ölçüde etkiliyor. 

Bu noktada yapılan bir araştırmaya göz atalım:

Amsterdam, Schiphol Havaalanı’ndaki erkekler tuvaletinde etrafın kirlenmesinden rahatsız olan temizlik birimi yöneticileri, her klozetin içine küçük bir karasinek çıkartması koymuşlardır.

Erkeklerin ihtiyaçlarını giderirken dikkatsiz davranmasını fark eden yöneticiler bu yöntemle erkeklerin dikkatini bir noktaya odaklayıp etrafın temiz kalmasını sağlamışlardır. Ekonomist Aad Kieboom “İşini gören adam sineği görünce ona nişan alıyor.”demiştir. Bu çalışmayla idrar sıçratma oranının  %80 azaldığı görülmüştür.

Kaynakça:

http://www.coathanger.com.au/archive/dibblys/loo.htm 

http://nudges.org 

https://www.optimonk.com/what-is-choice-architecture-nudge-marketing-for-cro/