"İnsan önce renklerden başlamalı değişmeye." Tomris Uyar
Tomris Uyar, üç büyük şairin en güzel şiirlerini yazdıran kadın. Türk Edebiyatının eşsiz şiirlerine ilham olmuş aynı zamanda eserleri ile yön vermiştir.
Tomris Uyar kimdir?
15 Mart 1941 yılında dünyaya gelen yazar, İngiliz Kız Ortaokulu’nda, şu an ki ismiyle Robert Koleji olan Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde eğitim gördü. 1963 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Gazetecilik Enstitüsü’nü bitirdi. Öykü yazmadan önce çeviriler yapmaya başladı. Türk Edebiyatına önemli katkıları olan bir aileye mensup yazarın, babasının bir şiir kitabı annesinin ise çevirileri vardı. Tomris Uyar’ın ilk çeviri eseri hala günümüzde önemini koruyan Varlık dergisinde çıktı. Çevirisini yaptığı eserse Tagore’den ‘’Şeker Bebek’tir.
Kaleme aldığı eserleri ile Türk öykücülüğünün önde gelen isimleri arasında yer alan yazar, şiirsel bir dil ile anıları, ayrıntıları, betimleme ve imgenin yanı sıra iç konuşmalara dayalı bir öykü dünyası kurdu. İlk öyküleri evlilik ve aile çevresinde gelişti.
Tomris Uyar'ın Eserleri
Yazar, Cemal Süreya ve Ülkü Tamer ile birlikte Papirüs dergisinin kurucularından biridir. Kaleme aldığı deneme, eleştiri ve kitap tanıtım yazıları Yeni Dergi, Soyut ve Varlık gibi dergilerde yayımlandı. İlk kitabı İpek ve Bakır’da burjuva kesim yaşam biçimlerine yer verdi. İkinci kitabı Ödeşmeler ve Şahmeran Hikâyesi’nde sınıf atlama özlemi yaşayan, ezilmiş kesimlerin çatışmalarını işledi. Diz Boyu Papatyalar ’da insanların yaşam biçimlerini ele aldı. Bu kitapta ününü yitiren oyuncular, kabadayılar hep bir aradadır.
1979'da on öykü derlemesinde yer alan Yürekte Bukağı ve 1986'da Yaza Yolculuk ile Sait Faik Hikaye Armağanı’nı kazandı. Yazar, 60’ a yakın çevirisiyle birlikte kitaplaşan günlükleri ‘’Gündökümü’’ adıyla yayımlandı. Yazar, Turgut Uyar ile birlikte Lucretius’tan çevirdikleri Evrenin Yapısı kitabı ile 1975’de TDK Çeviri Ödülüne sahip oldu. Yazar aynı zamanda Hiawatha çevirisiyle 1986-87 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü ve Güzel Yazı Defteri ile 2002 yılında Sedat Simavi Edebiyat Ödülü aldı.
Tomris Uyar’ın öyküleri, İngilizce, Almanca, Fransızca, Rusçaya çevrildi.
2002 tarihinde Ilgın Sönmez’e verdiği söyleşiden bir kesit;
Yazarlık mı, yazı mı?
Yazı. Yazmak daha önemli. Diğeri şimdilerde gördüğüm bir şey. Yazar olmayı sevmek diye bir şey çıktı. Kartvizit gibi.. Okurdan, çalıştığınız yayınevinden ve sanat dergilerinden umduğunuz tek şey kendinizi çalışarak getirdiğiniz noktanın iyi saptanmasıdır.
Üç Büyük Şair ve En Güzel Şiirleri:
Edip Cansever, Cemal Süreya ve Turgut Uyar ‘’İkinci Yeni’’ şiir akımın öncülerindendi. Edebiyatın gözbebeği haline gelen Tomris Uyar için kaleme aldıkları satırlar yazarların dönüm noktaları haline geldi. Cemal Süreya ile evlendiğinde yazar, en güzel aşk şiirlerinin ilhamı oldu. Tomris Uyar’a olan aşkından eve erken gelmesi hafif sitemle karşılanınca Cemal Süreya, eve geç gelmeye başladı. Tomris Uyar, akşamın birinde pencereyi açtığında apartmanın girişinde bekleyen Cemal Süreya'yı gördü. Her gün iş çıkışı eve geliyor fakat aşağıda oturup gecikiyordu. Tomris Uyar, bu davranışa ‘’Şahsiyet Rötarı’’ adını koydu.
Edip Cansever, tüm bunlar yaşanırken, tutkulu ve platonik bir aşkla seviyordu Tomris Uyar’ı.
Ona şiirleri ile sesleniyordu. ‘’Üstüme pek uymayan bu yalnızlığı ben, taşımışım bir yolcu gibi çocukluğumdan bu yana.’’ Tomris Uyar, Edip Cansever için ‘’Bitmeyen tek aşkın, gerçek ve lirik bir dostluk olduğunu Edip Cansever öğretti bana.’’ Sözlerini kullanmıştır.
Kalemine ilham olan bir başka yazar ise, Turgut Uyar.
Tanışmaları mektuplar ile başladı. 7 yıldır şiir yazmayan Turgut Uyar, Tomris Uyar’ın konuşkanlığı, yazma ricaları ve dürtmeleri ile şiir yazmaya yeniden başladı.
‘’Herkes seni sen zanneder.
Senin sen olmadığını bile bilmeden,
Sen bile
Seni ben geçerken
Derim ki,
Saati sorduklarında;
Onu ‘’O’’ geçiyordur.
Bir bozuk saattir yüreğim, hep sende durur’’
En güzel şiirlere ilham olan, yazdığı öyküler ve yaptığı çeviriler ile Türk Edebiyatından bir Tomris Uyar geçti.
Kaynak:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Tomris_Uyar
https://www.biyografya.com/biyografi/5159
https://www.edebiyathaber.net/tomris-uyar-anlatiyor-verdigim-ozgurlukten-kendime-de-isterim/
BENZER YAZILAR
Dağıtım Aşamasındayken Toplatılan Kitap: Medar-ı Maişet Motoru
Sait Faik’in kendi olanaklarıyla kitaplaştırdığı, eşitlikçi ve özgürlükçü düşünceler içerdiğinden “sakıncalı” olarak görülen, roman kahramanına eski bir asker kaputu giydirdiği için sıkıyönetim mahkemelerince toplatılan eser.
Bir Roman Değerlendirmesi: Nazlı Kar - Junichiro Tanizaki
Tanizaki’nin başyapıtı Nazlı Kar’ın temaları ve roman hakkında bazı fikirler.
