Edinburgh Uluslararası Kitap Festivali (EIBF)

1983 yılından bu yana İskoçya’nın başkenti olan Edinburgh kentinde her yıl organize edilen festival, genellikle Ağustos ayının son üç haftasında kutlanıyor. Festival mekanı ise dünya miras listesindeki Georgian New Town'da merkezi bir konumda bulunan tarihi Charlotte Square Gardens.

Charlotte Square Gardens, her yıl yaklaşık 250.000 kişinin ziyaret ettiği bir çadır köyüne dönüştürülüyor. Festivali yöneten kişi ise 2018'de Kraliyet Edebiyat Derneği'nin Onursal Üyesi seçilen Nick Barley. 

Günümüzde bu festival kapsamında çocuklar, yetişkinler, okullar ve çeşitli topluluklar için 900’den fazla etkinlik organize ediliyor. Etkinliğe her yıl dünyanın çeşitli yerlerinden tanınmış yazarlar,  şairler, oyun yazarları, müzisyenler, illüstratörler, tarihçiler, filozoflar, sanatçılar ve izleyiciler katılıyor. Margaret Atwood, Alan Bennet, Germaine Greer, Toni Morrison, Ian Rankin, JK Rowling, Salman Rushdie ve Andrew O'Hagan şimdiye kadar festivalde bulunmuş ünlü isimlerden yalnızca birkaçı.

Festival genç ve gelecek vaadeden yazarlara da tanınma imkanı sağlıyor. Birçok insan bu sayede ünlü yazarlarla tanışma, tartışma ve sohbet etme imkanı buluyor. 

Edinburgh Kitap Festivali sayesinde katılımcılar arasında demokratik bir forum oluşuyor. Bu forumda insanlar kitaplardan felsefeye, sosyal hayattan siyasi hayata ve küresel sorunlara kadar çeşitli konularda hikayeler paylaşıyor, düşünce ve fikir alışverişinde bulunuyorlar.

Edinburgh Kitap Festivali’nin öne çıkan özelliği ise çocuk programları. Çocuklar için genel programın yanında bir program daha yapılıyor ve burada atölye çalışmaları, hikaye anlatımı, panel tartışmaları, yazar etkinlikleri ve kitap imzaları gerçekleştiriliyor. Böylece halk ve okullar arasında bir etkileşim sağlıyor. 

Festivalde kitap tanıtımları ve satışları da yapılıyor. Elde edilen tüm gelir kitap festivali yönetimine aktarılıyor. Yönetim kurulu ise bu parayı kar amacı gütmeden, yardım amaçlı kullanıyor. 

Festivalde yer alan bir diğer program da Unbound. Bu program aslında akşamları yapılan ücretsiz bir mini edebi performans festivali. Burada da müzik eşliğinde sözlü etkinlikler yapılıyor. 

Festival kapsamında bir de “İlk Roman Ödülü” veriliyor. Bu, yazarların ilk romanlarının dünyadaki zenginliğini keşfetmek için verilen bir ödül. Ödülün sahibi okuyucular ve ziyaretçiler tarafından oylama ile seçiliyor. 

Edinburgh Kitap Festivali’nin Amacı

Festival, kitaplara, kelimelere ve okumaya olan sevgiyi beslemeyi ve her yaştan insana yeni fikirler keşfetmeleri ve ufuklarını genişletmeleri için ilham vermeyi amaçlıyor. 

Bu amaç doğrultusunda etkinlikler bölgeye ve her topluluğun ihtiyacına göre kurgulanıyor. Aynı zamanda yerel kuruluşlarla işbirliği sağlayarak bir yardım kuruluşu görevini de gerçekleştiriyor. Festival kapsamında hastanelerde, hapishanelerde ve sanat merkezlerinde düzenlenen yazar etkinlikleri ile mültecilere ve zor durumda olan insanlara yardım etmek amaçlanıyor.

Edinburgh Kitap Festivali’nin Tarihçesi 

Edinburgh Kitap Festivali ilk başladığında aslında iki yılda bir yapılan bir bienal şeklindeydi. Daha sonra 1997 yılında bir festivale dönüştü ve her yıl kutlanmaya başlandı. Festivalin de etkisiyle Edinburgh, 2004 yılında UNESCO Edebiyat Şehri olarak seçildi.

2016 yılında festivalde sadece 17 günde 55'ten fazla ülkeden 800'ün üzerinde yazar ağırlandı. 

2017'den bu yana gittikçe daha fazla kitleye ev sahipliği yapan festival alanı genişletildi. Etkinlik ve bazı mekanlar Charlotte Square Gardens yakınlarındaki ünlü George Street'e genişledi. Aynı yıl festivalde Türk yazar Ece Temelkuran “İlk Roman Ödülü”nü kazandı. 

Günümüzde festival Edinburgh kentinin en beğenilen uluslararası etkinliğini oluşturuyor. 

2020 yılında Koronavirüs salgını dolayısıyla birçok etkinlik gibi Edinburgh Uluslararası Kitap Festivali de online olarak gerçekleştirildi. Festivalin ücretsiz çevrimiçi etkinliklerine buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynaklar:

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Edinburgh_International_Book_Festival

https://www.edbookfest.co.uk/ 

https://rsliterature.org/fellow/nick-barley/