Dünyanın dört bir yanındaki güçlü kompozisyonlu sokak sanatıyla ünlü bir fotoğrafçı: JR The Artist

Sizce sanat dünyayı değiştirebilir mi?

Cevabınız evet ise ünlü fotoğraf sanatçısı JR ile dünyaya aynı pencereden bakıyor olabilirsiniz.

JR, kendini sokak sanatçısı olarak tanımlıyor, hatta bizzat kendi deyimiyle ''sanatçı, ta ki gerçek bir meslek bulana kadar''. Edebiyatı sokağa taşıyan ve bunu hiç de mütevazi sayılmayacak boyutlarla gözlerimizin önüne seren sanatçı, eserlerini halka açık geniş meydanlarda ücretsiz sergiliyor. Bu da sanatın sanat için mi yoksa toplum için mi olduğu ikilemine yeni bir boyut getiriyor. Global projeleri, sergileri, kısa filmleri ile onu daha yakından tanıyalım.

ABD-Meksika sınırı - 2017

Inside Out Projesi

Sanatçı 2 Mart 2011'de TED ödülünü kazandığında global bir sanat projesine başladı. ''Inside Out'' adını verdiği projede dev fotoğraf karelerini, dev duvarların üzerine yapıştırarak insan portleri sergisi oluşturmaya karar verir.

Projenin amacı katılan herkese portrelerini ve neyi temsil ettiklerini dünya ile paylaşma fırsatı vermek. Bu bağlamda proje herkese açık olacak ve toplumdaki her düzeyden birey anlatılmamış hikayesini kendi portresi üzerinden anlatabilecekti.

Dünyanın dört bir yanından insanların fotoğraflarını çekmek için bir araç temin edildi. Bu araç ile 140'dan fazla ülke gezildi, portreler çekildi ve büyük yankı uyandırdı. JR farklı milletlerden oluşan yaklaşık 400 bin insanın hikayesini duyurdu.

New York Times Meydanı-2013

"Küresel bir sanat projesine katılarak değer verdiğiniz şeylerin arkasında durmanızı isterim. Ve de birlikte dünyayı ters-yüz etmeyi..." - JR, 2 Mart 2011 tarihinde, Long Beach, California'daki TED konuşması.

Faces Places Filmi

Sanatın her yönüyle iç içe olan JR, Inside Out projesi kapsamında ünlü yönetmen Agnes Varda ile bir film çekti. Fransa'nın köylerini dolaşıp oradaki ''sıradan'' denen madenci, garson, çiftçilerin fotoğraflarını ahır duvarlarına, madenci mahallelerine resmetti.

83 yaşındaki ünlü Fransız yönetmen, ''Yeni Dalga'' akımının büyükannesi Agnes Varda ile 34 yaşındaki sokak sanatçısı JR iyi iki arkadaş olmuşlardı. İki çok özel sanatçının sanat, yaş almak, paylaşmak ve gezmek hakkında ürettikleri bu filmde diyaloglarını, Fransa'nın köylerini, ''sıradan'' insanların asıl kimliklerini ve aslında ''sıradan'' diye bir kavramın sadece zihinlerimizde var olduğuna tanık oluyoruz.

Louvre Müzesi – Büyük Piramidin Sırrı

Geçtiğimiz yıl Louvre Piramidi'nin 30. yıldönümü vesilesiyle JR, Louvre Müzesi'nde bir sanat eserine imza attı. Piramidin ortadan kaybolmasından üç yıl sonra sanatçı, 400 gönüllünün yardımıyla devasa bir kolaj gerçekleştirerek ünlü anıta yeni bir ışık getirdi. 400 gönüllü, evet! JR artık geniş kitlelerce tanınıyordu ve her gün yüzlerce sanatsever meydana gelip 2000 kağıt şeridini kesip yapıştırmaya yardım etti. Bu da projeyi bir sanatçı tarafından yapılan en büyük kolaj projesi haline getirdi.

Louvre Müzesi Paris, 2019

Proje, sanatçının perspektifinden şunu anlatmakta: Görüntüler, tıpkı yaşam gibi geçicidir. Bir kere yapıştırıldıktan sonra sanat eseri; artık kendi başına yaşamını sürdürür. Güneş tutkalı zamanla kurutur ve adım adım insanlar sağlam olmayan bu kağıt parçalarını yırtarlar. Bu proje aynı zamanda varlık ve yokluk, gerçeklik ve anılar, süreksizlik hakkındadır. Süreç tamamen gönüllülerin, ziyaretçilerin ve kendilerine bir anı almak isteyenlerin katılımıyla ilgilidir.

Tüm kağıtlar yapıştırılıp proje bittiğinde, kağıtların tutkalları yavaşça sökülmüş ve insanlar gerçekten de kendilerine anı olarak küçük de olsa kağıt parçalarını yanlarında götürmüşler.

Louvre Müzesi Paris, 2019

Tehachapi Hapishane Projesi

Ekim 2019'da JR, Güney Kaliforniya'daki maksimum güvenlikli hapishane Tehachapi duvarlarında da eşsiz bir sanat aktivitesi daha yarattı. JR ve ekibi, hapishanedeki eski ve yeni hükümlülerin portlerini hapishane duvarlarına resmettiler.338 kağıt şeridi, projedeki tüm katılımcıların (hükümlü ve gardiyanların) yardımı ile birkaç saat içinde tamamlandı.

Bu maksimum güvenlikli hapishanedeki suçluların; yıllarını orada geçirdiğini, çoğunun geçmişini kabullenip artık değiştiklerini anlayabiliyoruz. IPhone ve Android için ücretsiz bir uygulama olan Murals ile; projeye katılan hükümlüler ve hapishane personellerinin hikayelerini kendi seslerinden duyabilirsiniz.

BONUS

İstanbul gibi tarih ve insan kokan bir şehir JR'ın gözünden kaçabilir miydi dersiniz? 2015'te The Wrinkles of the City adını verdiği Şehrin Kırışıklıkları projesinin İstanbul'da resmolan hali!