Yayına girdiğinden beri ilgileri üzerine toplayan, dünyaca ünlü diktatörlerin hayat hikayelerini Diktatörün El Kitabı'nı baz alarak anlatan ve analiz eden Netflix yapımı "Zorba Nasıl Olunur?" belgeseli hem seyirciye çeşitli bakış açıları kazandırıyor hem de tarihi olaylara ışık tutuyor.

Zorba Nasıl Olunur? Fragman

Zorba Nasıl Olunur? Belgeseli Hakkında

"Zorba Nasıl Olunur?" belgeselinde her bölüm farklı bir diktatör, dolayısıyla da farklı tarihi olay analiz ediliyor. Tarihi ve biyografik türdeki belgesel 6 bölümden oluşuyor ve bölümlerin süresi 25-30 dakika arasında. Kısa sürede pek çok tarihi olaylarla gerek tarihten o anın görüntüleriyle, gerekse çeşitli animasyonlarla değinilmesi, kimi olayların yorumcuların ağzındak aktarılması seyircinin belgeseli bir solukta izleyebilmesine olanak sağlıyor.

Belgeselin yapımcılığını David Ginsberg, Jake Laufer, Jonas Bell Pasht, Peter Dinklage, Jonah Bekhor üstlenirken; belgeselin anlatıcılığını Game of Thrones dizisiyle tanınan dünyaca ünlü oyuncu Peter Dinklage üstlenmektedir.

Zorba Nasıl Olunur? IMDb Puanı 

Yayımlandığı andan itibaren yankı uyandırmayı başaran belgeselin IMDb puanı 7,4/10.

Zorba Nasıl Olunur? Belgeseli Bölümleri

1. Bölüm "Seize Power (Gücü Ele Geçir)"

Belgeselin ilk bölümünde; yirminci yüzyıla damgasını vuran tarihi kişiliklerden; bu yılların en ünlü diktatörlerinden olan, Yahudilere karşı olan politikaları, ırkçı ideolojileri ve bu doğrultuda planladıklarıyla, planlarının çoğunda başarılı olan siyasi bir hayata sahip olmasıyla günümüzde hala konuşulup tartışılıyor olan ve gelecekte de muhtemelen hala tartışılacak olan Alman politikacı Adolf Hitler'in macerası anlatılıyor.

Belgeselde Adolf Hitler'e dair salt bir yaşam hikayesi izlemiyoruz. Adolf Hitler'in fikrinin şekillendiği yıllara yolculuk ediyor, tartışılan tüm bu fikirlerin temelinde neler yer alıyor ve bu fikirler nasıl şekillenmiş bunu görüyoruz. Bu sebeple de belgesel daha ilk bölümünden bizlere sıkıcı bir tarih anlatımının yerine gerçekliği de beraberinde getirerek adeta her bir bölümünde ayrı bir film izliyormuşçasına olayların perde arkasında nelerin yer aldığına, sözü edilen El Kitabı'ndaki hangi kuralın neden uygulandığına ve bu eylemin sonuçlarının neler olduğuna dair bilgi edinebileceğimizin sinyallerini veriyor.

2. Bölüm "Crush Your Rivals (Rakiplerini Bastır)"

İkinci bölümde; Arap milliyetçiliği ile Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılığı benimsemiş olan, Baas Parti'sini iktidara taşıyacak olan darbede etkin bir biçimde yer alan, ünlü lider ve Iraklı siyasetçi Saddam Hüseyin'in siyasi yolculuğu analiz ediliyor. 

İlk bölümünde Hitler gibi meşhur ve gizemli bir şahsiyeti konu edinen belgeselin ikinci bölümünde yine yaşadığı yıllara damga vurmuş, oldukça büyük kitleler tarafından eleştirilen, pek çok siyasetçi gibi seveni olduğu kadar sevmeyeninin sayısı da fazla olan bir dikatatör yer alıyor. 

Belgeselin bu bölümünde, Saddam Hüseyin'in neden diktatör olduğunu, nasıl diktatör olduğunu ve büyük uğraşlar sonucunda ele aldığı hakimiyeti kaybetmemek adına neler yaptığına dair fikirler ediniyoruz.

3. Bölüm "Reign Through Terror (Korku Rejimi Kur)"

Üçüncü bölümde; 1975-1979 yılları arasında devlet başkanlığı yapmış olan ünlü diktatörlerden, Ugandalı Idi Amin'in siyasi liderliğini ele alış süreci ve bu süreçte yapmış oldukları anlatılıyor.

İdi Amin ismi tarih ve siyasete meraklı olmayan insanlar için çok da tanıdık gelmeyebilir. Fakat belgeselin İdi Amin için hazırlanan bu bölümünde siyasi yaşamının ve hayatının okumaya, araştırmaya kısacası hakkında bilgi sahibi olmaya değer olduğunu görüyoruz. Diğer liderlerden farklı olarak yaptığı bazı uygulamalar seyirciyi şaşırtsa da İdi Amin'in sonu, diğer diktatörlerden çok da farklı değil.

4. Bölüm "Control the Truth (Gerçekleri Manipüle Et)"

Dördüncü bölümde; Gürcü asıllı Sovyet siyasetçi, Sovyetler Birliği'ni 1920'lerin sonundan ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yöneten ünlü devlet adamlarından Josef Stalin'in siyasi yolculuğu anlatılıyor.

Bu bölümde farklı coğrafyalarda yaşanan benzer senaryoları görüyoruz. Stalin'in zekası, diktatörlük rejimini kazanış biçimi, bu noktada uyguladığı stratejiler oldukça dikkat çekici.

5. Bölüm "Create a New Society (Yeni Bir Toplum Oluştur)"

Beşinci bölümde; yapmış olduğu darbe ile birlikte iktidara gelen, resmî görevi olmamasına rağmen uzun yıllar boyunca Libya'yı yöneten, dünya kamuoyu tarafından diktatör ilan edilse de bunu reddeden lider Muammer Kaddafi'nin siyasi yaşamı ve siyası yaşamı boyunca yapmış oldukları analiz ediliyor.

Muammer Kaddafi'nin de tıpkı diğer diktatörlerde olduğu gibi sahip olduğu keskin zeka, bu zekanın sonucunda elde edebildikleri izlemeye değer bir macera olarak karşımıza çıkıyor.

6. Bölüm "Rule Forever (Sonsuza Dek Hükmet)"

Belgeselin son bölümünde; eski Kuzey Kore devlet lideri Kim Il-sung'un politikası anlatılıyor.

Belgeselin final bölümü olan altıncı bölümünde, farklı bir kültüre; Kore kültürüne yolculuk yapıyoruz. El Kitabı, bu kez diğer diktatörlerden farklı olarak kazanılan egemenliğin sonsuza kadar elde kalmasını sağlayacak bir yol gösteriyor. Bu yolda yapılan fedakarlıkları, izlenilen stratejileri, hakimiyetin hiç beklemediğiniz bir anda gelebileceği gerçeğini görüyor bu gerçek karşısında hangi yollar izlenilirse başarılı olunacağını izliyoruz.

Zorba Nasıl Olunur? belgeselinin sonunda, herkesin zorba olabileceği söylenerek belgesele son veriliyor. Bu noktada seyirciye verilmesi istenen mesaj oldukça etkili: Zorba diye tanımlandırdığımız insanların hiçbirinin temelde bizden farkı yok. Hepimiz potansiyel bir zorbayız. Bu noktada belgeselin son anına kadar dikkatle izlenmesi, sözü geçen tüm ünlü kişiliklerin hangi durumlarla karşı karşıya kalmaları neticesinde diktatör olduklarının görülmesi bakımından etkili olacaktır. Belgeseli izleyen herkes, tarihte yer almış olan bu kişilikler hakkında yeni bir bakış açısı kazanabilir.

Zorba Nasıl Olunur? Belgeseli İzleyici Yorumları

Belgesel, yayınlandığı ilk günden beri, seyircinin ilgi odağı haline gelerek en çok izlenenlerde yer almayı başardı. Bununla birlikte izleyicilerden kimileri belgeseli oldukça beğenerek ilgiyle çekici bulsa da kimileri ise belgeselin objektiflikten oldukça uzak olduğu konusunda belgeseli eleştirdi. Gerek izleyicilerin, gerekse eleştirmenlerin gündemine kısa sürede giren belgesel için farklı ve çeşitli yorumlar olduğunu söyleyebiliriz.

Belgesele gelen yorumlardan birkaçı;

Belgesele gelen pek çok eleştiri yazısından birinde; Yıldıray Oğur, gazetesinde yazdığı eleştiride: “Belgesel biterken bu berbat tarihin yükünü izleyicisinin omuzlarına yıkıyor: ‘Hangi türden insanlar zorba olabilir? İç karartıcı bir cevap vereceğim. Herkes zorba olabilir.’ Yani farkında olmadan zorba olmamak ya da zorbalığı savunmamak için de bu taktikleri öğrenmekte fayda var.”

"Netflix'in Zorba Nasıl Olunur? belgeselini bir çırpıda bitirdim. Peter Dinklage'in sesi, muhteşem animasyonlar, güçlü anlatım ve sağlam kurgu etkileyici fakat tüm bunlar işin salt bir propaganda ürünü olduğu gerçeğini değiştirmiyor." 

"Eksik ve yanlış bilgiler içeren çerezlik netflix belgeseli."

"Diktatörlerin nasıl ortaya çıktığını anlatan güzel mini bir netflix belgeseli.Tamamen kendi şanslarını kendileri yaratan insanlar olduğunu düşünmek bana pek sağlıklı gelmedi ama ona rağmen güzeldi."

Bu yazımızda, Netflix'in yayımladığı, kısa sürede ilgi odağı haline gelen ve olumlu-olumsuz bir çok eleştiriye sahip olan belgesel dizisi How to Become a Tyrant- Zorba Nasıl Olunur?'u inceledik. Şimdiden iyi seyirler diliyor, belgesel ile ilgili son yorumu izleyiciye bırakıyoruz.

Kaynaklar

https://tr.wikipedia.org/wiki/Zorba_Nas%C4%B1l_Olunur%3F

https://www.imdb.com/title/tt14832996/

https://www.karar.com/yazarlar/yildiray-ogur/nasil-zorba-olunur-1590073