Seray Yılmaz- Anadolu Üniversitesi
Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün anılarından ve yakınlarının beyanlarından 57 yıllık yaşamında 3 bin 937 kitap okuduğu söyleniyor. Sizler için onun en çok sevdiği kitapları derledik.
Çalıkuşu –Reşat Nuri Güntekin
Okuduğu kitaplar arasında en çok bilineni kuşkusuz Reşat Nuri Güntekin’in ilk ve ölümsüz eseri Çalıkuşu. Romanda, küçük yaşta anne babasını kaybeden Feride’nin yaşadıkları zorlukları, Kamran’a olan büyük aşkını ve Anadolu’da öğretmenlik yaptığı yıllarda Anadolu insanının yaşantısını konu alıyor.
Cephede bile elinde düşürmediği,en sevdiği edebi eserlerden olduğuna Siirt Milletvekili Mahmut Bey’in günlük notlarında rastlıyoruz.
Bir tarih dergisinde yayımlanan bu notlarda şöyle denilmektedir:
“21 Ağustos 1922, Akşehir - Düşmanda bir hassasiyet var. Bizim tarafta fevkalâde bir hareket, bir şey olduğunu hissetmiş gibi. Temenni edelim ki asıl hedefi keşfetmemiş olsun. İki gündür Paşa, Çalıkuşu’nu okuyor. Öyle beğendi ve sevdi ki. Büyük hareketlerin arifesinde böyle bir şey okumak da çok dinlendirici.
“22 Ağustos 1922 - Bugün de Akşehir’deyiz. Paşa, daireden çıkmadı. Akşama kadar Çalıkuşu’nu okudu. Çok memnun oldu, takdir etti”.
Kendisi ise okumayı bitirdiğinde, “Biliyor musunuz dün gece Reşat Nuri Bey’in Çalıkuşu romanını okudum, çok beğendim. İhmal edilmiş Anadolu’yu genç bir hanım öğretmenin yaşadığı zorlukları ne güzel anlatmış. Bitirince İsmet’e vereceğim. (İsmet İnönü) Sonra da sizler okuyun” demiştir.
Beyaz Zambaklar Ülkesinde – Grigoriy Petrov
Atatürk,k itabı okuduğunda destansı başarıya hayran olmuştu. Derhal kitabın ülkedeki askeri okullar dahil tüm okulların müfredatına dahil edilmesini istedi. Eser Mustafa Kemal Atatürk zamanında ilk kez Türkçe'ye çevrildi ve Kuran-ı Kerim’den sonra en çok kitap oldu. Atatürk’ün çok sevdiği kitap, Kurtuluş Savaşı’na da ilham kaynağı olmuştur.
Rus hatip, gazeteci ve yazar Grigoriy Petrov eserinde Finlandiya’nın esaret altında bağımsızlığını nasıl kazandığını, ülkelerini geri kalmışlıktan kurtarmak için nasıl mücadele verdiklerini konu alıyor. Atatürk’ün deyimiyle yaşamı yenilemek için mutlaka bu kitabı okumalısınız.
Belleten Dergisi–Türk Tarih Kurumu
Afet İnan’ın anılarından bir güne gidelim: Günlerden 15 Ekim 1938 Cumartesi. Atatürk kendisini iyi hissetmektedir. Profesör doktor Afet İnan’ı çağırıp, Türk Tarih Kurumu çalışmaları hakkında bilgi istiyor. Kendisi sunulan bilgileri dinliyor ve Belleten’i görmek istiyor.
Atatürk’ün en son gördüğü ve okuduğu yapıt, bizler içinde ayrı bir yere sahiptir. 1919’da yayımlanmaya başlayan Tarih-i Osmani Ecmümeni mecmuasının devamı niteliğindedir. 1937 yılında ise Atatürk tarafından Belleten adı verilmiştir.
Aynı zamanda Latin alfabesi ile yayınlanan ilk tarih dergisi olduğunu biliyor muydunuz?
Görmek isterseniz Türk Tarih Kurumun resmi internet sitesinde bulabilirsiniz.
Toplumsal Mukavele–Jean Jacques Rousseau
Cenevreli filozof ve yazar J.J Rousseau’nun ünlü eseri, Atatürk’ün düşünce alt yapısını da şekillendirmiştir.
Yayımlandığı günden bugüne toplumların bir arada yaşayışlarına ilişkin en temel düşünce eserlerinden biridir. Bütün insanların eşit haklara sahip olduğunu, hiçbir zümrenin diğerinden üstün olmadığını, en büyük gücün hukuk olduğunu konu alır.
J.J Rousseau Fransız İhtilali’nin fikir babalarından olması sayesinde günümüzde sayesinde günümüzdeki demokratik anlayışını biçimlendiren isimlerden biri olduğunu biliyor muydunuz? İşte Atatürk de kendisi rol model almış ve 1924 anayasasını hazırlarken fikirlerinden faydalanmıştır.
Kitabı çok sevmesinin nedeni buradan kaynaklanmaktadır. Sözlerimizi de onu sözleri ile bitirelim: “Jean-Jacques Rousseau’yu baştan nihayete kadar okuyunuz.Ben okudum.”
Türkçülüğün Esasları-Ziya Gökalp
Atatürk’ün "Bedenimin babası Ali Rıza Efendi, hislerimin babası Namık Kemal, fikirlerimin babası Ziya Gökalp’tir." sözünü duymuş muydunuz?
Mustafa Kemal Atatürk’ün çok etkilendiği, devrimlerinde ve ülkenin perde arkasındaki entel güçlerinden birisidir eserin yazarı.
Ziya Gökalp, Türk milliyetçiliğinin Cumhuriyet dönemindeki en önemli isimlerindendir. 1923 yılında yayımlanan sosyolojik kitap, Türkçülüğün Esasları ile Türk milletinin kim olduğunu, nereden geldiğini ve nereye gitmesi gerektiğini anlatan ve öğreten ilk öğretmen niteliğindedir.
Eserinde ırkçılığı reddeder. Zaten Atatürk ve Ziya Gökalp’ın milliyetçilik esasları ırk üzerinde olmamıştır; aksine ülkenin varlığını ve bütünlüğünü korumaya yönelik olan bir milliyetçilik anlayışıdır. Yeni bir devletin temelleri atılırken de Atatürk’ün çok sevdiği ve faydalandığı Ziya Gökalp’ın manifesto eseridir.
Bugün Atatürk'ün okuduğu bu kitapların bir kısmı İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde korunuyor. Bir kısmı da Anıtkabir’ de büyük kütüphanede yer alıyor.
Kaynaklar:
https://isteataturk.com/g/icerik/Ataturkun-Okudugu-Kitaplar-ve-Kitapligi/1498
BENZER YAZILAR
Edebiyat Festivalleri: Jaipur Edebiyat Festivali
Dünyadaki en büyük edebiyat gösterisi olarak adlandırılan Jaipur Edebiyat Festivali’nin içeriği ve tarihçesi.
Dağıtım Aşamasındayken Toplatılan Kitap: Medar-ı Maişet Motoru
Sait Faik’in kendi olanaklarıyla kitaplaştırdığı, eşitlikçi ve özgürlükçü düşünceler içerdiğinden “sakıncalı” olarak görülen, roman kahramanına eski bir asker kaputu giydirdiği için sıkıyönetim mahkemelerince toplatılan eser.
